Toelichting financiële positie
Uitgangspunten voor de (meerjaren)begroting
Bij het opstellen van de begroting 2023 en de meerjarenramingen 2024 tot en met 2026 is van het volgende uitgegaan:
Aantallen inwoners en woningen
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | |
---|---|---|---|---|
Aantal inwoners per 1 januari | 49.740 | 49.940 | 50.140 | 50.340 |
Uitbreiding aantal inwoners | 200 | 200 | 200 | 200 |
Aantal woningen per 1 januari | 24.244 | 24.744 | 25.114 | 25.324 |
Uitbreiding aantal woningen | 500 | 370 | 210 | 150 |
Inflatiecorrectie budgetten
(mutaties zijn ten opzichte van de ramingen van het voorgaande jaar).
Budgetten | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
---|---|---|---|---|
Prijsverhogingen/inflatiecorrectie | 2,30% | 2,40% | 2,40% | 1,90% |
Loonkostenstijging | 3,60% | 4,20% | 4,10% | 3,90% |
Subsidies | 2,95% | 3,30% | 3,25% | 2,90% |
Gemeenschappelijke regeling (VZG-norm) | 2,70% | 2,70% | 2,70% | 2,70% |
Rente nieuwe investeringen | 3,00% | 3,00% | 3,00% | 3,00% |
Rente grondbedrijf | 1,60% | 1,60% | 1,60% | 1,60% |
Verhoging tarieven belastingen | 2,95% | 3,30% | 3,25% | 2,90% |
Verhoging tarieven overige inkomsten | 2,95% | 3,30% | 3,25% | 2,90% |
Personeelslasten
Bij de raming van de loonkosten 2023 is uitgegaan van de salarislasten per april 2021 obv de laatste cao. Daarnaast is rekening gehouden met een extra verwachte loonontwikkeling van 2,3% op basis van de meicirculaire 2023 (loonvoet sector overheid).
Prijsstijgingen
In de begroting 2023 is voor het bestaande beleid een algemene prijsaanpassing verwerkt van 2,3% ten opzichte van de ramingen uit de vorige begroting. Dit percentage is gebaseerd op de ontwikkeling van van de Prijs Overheidsconsumptie, netto materieel, zoals genoemd in de meicirculaire 2020.
Subsidies
Met ingang van 2023 worden de subsidies weer te geïndexeerd. Als inflatiecorrectie voor de subsidies wordt uitgegaan van het gemiddelde van de inflatiecijfers van de verwachte loon- en prijsontwikkeling.
Gemeenschappelijke regelingen
Jaarlijks stelt de VZG een richtlijn op met een percentage voor de toegestane inflatiecorrectie op de gemeentelijke bijdrage aan gemeenschappelijke regelingen. Voor de begroting is dat 2,7%. Dit percentage wordt ook aangehouden voor de overige jaren van de periode van de meerjarenbegroting.
Rentelasten
Voor investeringen die in het begrotingsjaar zullen plaatsvinden wordt rekening gehouden met een rente van 3,0%.
Grondbedrijf
Voor de toerekening van rente aan in exploitatie genomen grondcomplexen geldt een in het BBV voorgeschreven methode van rentetoerekening. Het aan het grondbedrijf toe te rekenen rentepercentage dient gelijk te zijn aan het gemiddelde rentetarief van de totale gemeentelijke leningportefeuille.
Tarieven belastingen en overige inkomsten
Voor verhoging van deze tarieven wordt uitgegaan van het gemiddelde van de inflatiecijfers van de verwachte loon- en prijsontwikkeling.
Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen
Conform het BBV dienen eventuele reserveringen ten aanzien van vakantiegeld en –dagen niet te worden verantwoord als sprake is van zogenaamde arbeidsgerelateerde verplichtingen van gelijkblijvend niveau. Ten aanzien van de reservering vakantiedagen dient echter in het geval van een eventueel stuwmeer/spaarverlof wel een schuld opgenomen te worden op basis van artikel 44, lid 1a, BBV.
Investeringen
In de begroting wordt uitgegaan van een stand van de geactiveerde investeringen van circa € 189 miljoen. Dit bedrag is inclusief ongeveer €39 miljoen dat is geïnvesteerd in projecten van het Grondbedrijf. Het bedrag van de geactiveerde investeringen genereert een kapitaallast van ruim € 11,4 miljoen.
Financiering
Om investeringen te kunnen doen moet de gemeente in de meeste gevallen geld lenen. Voor wordt uitgegaan van een lening schuld van ca. € 114 miljoen. Het komende 3 jaren zal de schuld van de gemeente naar verwachting gelijk blijven en in in het laatste begrotingsjaar dalen met tot ruim 101 miljoen op 31 december 2026. Het gelijk blijven van deze schuld komt vooral door de verwachte grondverkopen en afname van boekwaarde van de bezittingen. Daar staat tegen over dat het college voornemes is een eigen Middelburgs Investeringsfonds op te zetten ter waarde van circa 45 miljoen. Dit resulteert in structurele kapitaallasten oplopend van een half miljoen euro in 2023 naar 2 miljoen euro in 2026. Dit geld is bedoeld om de grote opgaven op te kunnen pakken zoals die in de Middelburgse Omgevingsvisie 2050 worden benoemd. Naast de leningen voor de gemeente is er nog ruim € 5 miljoen aan leningschuld dat is doorgeleend aan derden.
Balans per 31 december
Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten legt de verplichting op om in de begroting een geprognotiseerde balans op te nemen.
T-2 | T-1 | T | T+1 | T+2 | T+3 | |
Activa | 31-12-2021 | 31-12-2022 | 31-12-2023 | 31-12-2024 | 31-12-2025 | 31-12-2026 |
---|---|---|---|---|---|---|
(im) Materiële vaste activa | 146.993 | 139.398 | 144.094 | 146.551 | 152.657 | 162.150 |
Financiële vaste activa: Kapitaalverstrekkingen | 1.274 | 1.274 | 1.274 | 1.274 | 1.274 | 1.274 |
Financiële vaste activa: Leningen | 4.290 | 4.290 | 4.290 | 4.290 | 4.290 | 0 |
Financiële vaste activa: Uitzettingen > 1 jaar | 5.689 | 5.689 | 5.679 | 5.669 | 5.658 | 5.648 |
Totaal Vaste Activa | 158.246 | 150.651 | 155.337 | 157.784 | 163.880 | 169.072 |
Voorraden: Onderhanden werk & Overige grond- en hulpstoffen | 67.396 | 54.071 | 34.438 | 29.307 | 26.501 | 14.148 |
Voorraden: Gereed product en handelsgoederen & vooruitbetalingen | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 |
Uitzettingen <1 jaar | 3.848 | 2.800 | 2.800 | 2.800 | 2.800 | 2.800 |
Liquide middelen | 18 | 10.040 | 40 | 40 | 40 | 40 |
Overlopende activa | 15.107 | 15.000 | 15.000 | 15.000 | 15.000 | 15.000 |
Totaal Vlottende Activa | 86.388 | 81.930 | 52.297 | 47.166 | 44.360 | 32.007 |
Totaal Activa | 244.634 | 232.581 | 207.634 | 204.950 | 208.240 | 201.079 |
Passiva | 31-12-2021 | 31-12-2022 | 31-12-2023 | 31-12-2024 | 31-12-2025 | 31-12-2026 |
---|---|---|---|---|---|---|
Eigen vermogen | 47.852 | 54.468 | 56.185 | 50.189 | 51.653 | 55.503 |
Voorzieningen | 20.213 | 16.363 | 16.811 | 17.009 | 17.049 | 17.605 |
Vaste schuld | 157.474 | 139.565 | 113.793 | 114.437 | 118.724 | 101.183 |
Totaal Vaste Passiva | 225.539 | 210.396 | 186.789 | 181.635 | 187.426 | 174.291 |
Vlottende schuld | 7.558 | 10.185 | 8.845 | 11.315 | 8.814 | 14.788 |
Overlopende passiva | 11.048 | 12.000 | 12.000 | 12.000 | 12.000 | 12.000 |
Totaal Vlottende Passiva | 18.606 | 22.185 | 20.845 | 23.315 | 20.814 | 26.788 |
Totaal Passiva | 244.145 | 232.581 | 207.634 | 204.950 | 208.240 | 201.079 |
Toelichting op de balans
(Im)materiële vaste activa
Onder de materiële vaste activa vallen de gronden en terreinen, (bedrijfs)gebouwen, grond-, weg- en waterbouwkundige werken, vervoervoermiddelen, machines en overige activa. De afname van de materiele vaste activa wordt veroorzaakt door de reguliere afschrijvingen. Hier worden ook de strategische gronden (grondbedrijf) verantwoord.
Financiële vaste activa
Deze categorie bestaat uit verstrekte geldleningen en deelnemingen aan andere organisaties.
Voorraden
Dit betreft voornamelijk de in exploitatie genomen grondcomplexen. Indien een verlies op een exploitatie wordt verwacht, vindt correctie plaats door middel van vorming van een voorziening die wordt gevormd op contante waarde waarbij de disconteringsvoet gelijk is een het maximale meerjarig streefpercentage van de Europese Centrale Bank voor de inflatie binnen de Eurozone. Dit is 2%.
Eigen vermogen (reserves) en voorzieningen
Een specificatie van het verwachte verloop van de reserves en voorzieningen is opgenomen aan het eind van dit hoofdstuk.
Vaste schuld
Dit betreft de door de gemeente aangetrokken langlopende geldleningen. De afname in de verdere jaren wordt met name veroorzaakt doordat de grondpositie afneemt op basis van de het basisscenario van de doorrekening grondbedrijf.
Stand van zaken Reserves en Voorzieningen
Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de raad bij de reserves een grote mate van vrijheid heeft om de bestemming van de reserves te wijzigen. Zolang de gemeenteraad de bestemming van geoormerkt geld kan veranderen is er sprake van een bestemmingsreserve. De reserves worden dan ook gerekend tot het eigen vermogen van de gemeente.
Bij voorzieningen ligt de besteding vast, en is er sprake van concrete verplichtingen. Voorzieningen worden gerekend tot het vreemde vermogen van de gemeente. In onderstaande tabel wordt de stand en het verloop van de reserves en voorzieningen weergegeven.
Overzicht reserves en voorzieningen
(bedragen x € 1.000) | Saldo 31 december 2022 | Rente toev. | Overige toev. | Onttrek. | Saldo 31 december 2023 | Rente toev. | Overige toev. | Onttrek. | Saldo 31 december 2024 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Reserves | |||||||||
Algemene Reserve | 27.776 | 864 | 511 | 28.129 | 836 | 7.780 | 21.185 | ||
Reserve Transitoria | 0 | 0 | 0 | ||||||
Reserve Grondbedrijf | 12.401 | 3.336 | 15.737 | 3.036 | 18.773 | ||||
Afschrijvingsreserve | 3.586 | 197 | 3.389 | 197 | 3.192 | ||||
Reserve Nieuwbouw Bibliotheek | 6 | 2 | 6 | 2 | 2 | 0 | |||
Reserve Participatiefonds | 11 | 4 | 7 | 2 | 5 | ||||
Reserve Reconstructie wegen | 0 | 0 | 0 | ||||||
Reserve GBE aqua B.V. | 5.007 | 5.007 | 5.007 | ||||||
Reserve Klimaatgelden | 3.609 | 3.350 | 259 | 259 | |||||
Reserve Decentralisaties | 2.072 | 2.883 | 1.300 | 3.655 | 1.887 | 1.768 | |||
Totaal | 54.468 | 2 | 7.083 | 5.368 | 56.185 | 0 | 3.872 | 9.868 | 50.189 |
Voorzieningen | |||||||||
Voorziening Wethouderspensioenen | 5.727 | 265 | 144 | 5.848 | 270 | 147 | 5.971 | ||
Voorziening Wachtgelden | 654 | 249 | 405 | 249 | 156 | ||||
Voorziening Onderhoud gebouwen | 3.041 | 2.439 | 1.872 | 3.608 | 2.476 | 2.403 | 3.681 | ||
Voorziening Onderhoud Civiele kunstwerken | 1.327 | 458 | 349 | 1.436 | 465 | 214 | 1.687 | ||
Voorziening Familiegraf Polak | 5 | 5 | 5 | ||||||
Voorziening Rioolbeheer | 0 | 0 | 0 | ||||||
Voorziening precario Enduris | 5.095 | 5.095 | 5.095 | ||||||
Voorziening Grondbedrijf | 4.690 | 744 | 3.946 | 467 | 3.479 | ||||
Voorziening Dubieuze debiteuren Soc. Zaken | 48 | 48 | 48 | ||||||
Voorziening Dubieuze debiteuren | 840 | 116 | 175 | 781 | 116 | 175 | 722 | ||
Voorziening Tariefstelling afvalstoffenheffing | 514 | 100 | 414 | 414 | |||||
Totaal | 21.941 | 0 | 3.278 | 3.633 | 21.586 | 0 | 3.327 | 3.655 | 21.258 |
Totaal reserves en voorzieningen | 76.409 | 2 | 10.361 | 9.001 | 77.771 | 0 | 7.199 | 13.523 | 71.447 |
(bedragen x € 1.000) | Saldo 31 december 2024 | Rente toev. | Overige toev. | Onttrek. | Saldo 31 december 2025 | Rente toev. | Overige toev. | Onttrek. | Saldo 31 december 2026 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Reserves | |||||||||
Algemene Reserve | 21.185 | 150 | 21.335 | 21.335 | |||||
Reserve Transitoria | 0 | 0 | 0 | ||||||
Reserve Grondbedrijf | 18.773 | 2.509 | 21.282 | 4.049 | 25.331 | ||||
Afschrijvingsreserve | 3.192 | 197 | 2.995 | 197 | 2.798 | ||||
Reserve Nieuwbouw Bibliotheek | 0 | 0 | 0 | ||||||
Reserve Participatiefonds | 5 | 2 | 3 | 2 | 1 | ||||
Reserve Reconstructie wegen | 0 | 0 | 0 | ||||||
5.007 | 5.007 | 5.007 | |||||||
Reserve Klimaatgelden | 259 | 259 | 259 | ||||||
Reserve Decentralisaties | 1.768 | 996 | 772 | 772 | |||||
Totaal | 50.189 | 0 | 2.659 | 1.195 | 51.653 | 0 | 4.049 | 199 | 55.503 |
Voorzieningen | |||||||||
Voorziening Wethouderspensioenen | 5.971 | 275 | 150 | 6.096 | 275 | 153 | 6.218 | ||
Voorziening Wachtgelden | 156 | 156 | 0 | 0 | |||||
Voorziening Onderhoud gebouwen | 3.681 | 2.513 | 2.591 | 3.603 | 2.550 | 2.075 | 4.078 | ||
Voorziening Onderhoud Civiele kunstwerken | 1.687 | 472 | 323 | 1.836 | 479 | 520 | 1.795 | ||
Voorziening Familiegraf Polak | 5 | 5 | 5 | ||||||
Voorziening Rioolbeheer | 0 | 0 | 0 | ||||||
Voorziening precario Enduris | 5.095 | 5.095 | 5.095 | ||||||
Voorziening Grondbedrijf | 3.479 | 532 | 2.947 | 1.988 | 959 | ||||
Voorziening Dubieuze debiteuren Soc. Zaken | 48 | 48 | 48 | ||||||
Voorziening Dubieuze debiteuren | 722 | 116 | 175 | 663 | 116 | 175 | 604 | ||
Voorziening Tariefstelling afvalstoffenheffing | 414 | 414 | 414 | ||||||
Totaal | 21.258 | 0 | 3.376 | 3.927 | 20.707 | 0 | 3.420 | 4.911 | 19.216 |
Totaal reserves en voorzieningen | 71.447 | 0 | 6.035 | 5.122 | 72.360 | 0 | 7.469 | 5.110 | 74.719 |
Berekende EMU-saldo
T-1 | T | T+1 | |
x € 1000,- | 2022 | 2023 | 2024 |
---|---|---|---|
Omschrijving | Volgens realisatie tot en met sept. 2022, aangevuld met raming resterende periode | Volgens begroting 2023 | Volgens meerjarenraming in begroting 2023 |
1, Exploitatiesaldo vóór toevoeging aan c.q. onttrekking uit reserves (zie BBV, artikel 17c) | 8.905 | 4.014 | 4.658 |
2. Mutatie (im)materiële vaste activa | -7.595 | 4.696 | 2.457 |
3. Mutatie voorzieningen | -3.850 | 448 | 198 |
4. Mutatie voorraden (incl. bouwgronden in exploitatie) | -13.325 | -19.633 | -5.131 |
5. Verwachte boekwinst bij verkoop effecten en verwachte boekwinst bij verkoop (im)materiële vaste activa | |||
Berekend EMU-saldo | 25.975 | 19.399 | 7.530 |