Sport, cultuur en recreatie

Middelburg moet een vitale en groene stad zijn waarin het prettig wonen, werken, participeren en recreëren is. Een aantrekkelijke en bruisende stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt en waarin kunst en cultuur erg waardevol zijn en waar ruimte is voor festivals en evenementen voor jong en oud. Tevens zorgen we voor een recreatieve, sportieve, gezonde en educatieve tijdbesteding die voor iedere Middelburger bereikbaar en toegankelijk moet zijn.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Sportnota Middelburg in beweging 2013 - 2016

• Lokaal Sportakkoord Middelburg

• Evenementenbeleid 2002

• DNA Middelburg 2013

• Actieplan binnenstad 2015

• Communicatiebeleidsplan

• Nota archeologische monumentenzorg Walcheren 2016 - 2022

• Groen Beleidsplan 2016 - 2026

Wat willen we bereiken?

Maatschappelijk effect

Middelburg moet een vitale en groene stad zijn waarin het prettig wonen, werken, participeren en recreëren is. Sport, kunst en cultuur moeten daarbij voor iedere Middelburger bereikbaar en toegankelijk zijn. Middelburg moet ook een gastvrije en bruisende stad zijn, waar het aangenaam is om te verblijven en te wonen en waar ruimte is voor festivals en evenementen voor jong en oud.

Middelburg is daarnaast een stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt en kunst en cultuur zijn daarin erg waardevol. Ze helpen Middelburg een aantrekkelijke gemeente te zijn, kunnen helpen bij het vinden van antwoorden op maatschappelijke vragen en dragen vaak ook bij aan sociale doelen. Middelburg is het kloppend culturele hart van Zeeland en dat willen we verder hoorbaar, zichtbaar en voelbaar maken.

Doelstellingen

1. Versterken van de culturele sector;

2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg;

3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente;

4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging;

5. Investeren in vergroening en een ecologisch verantwoord groenbeheer in Middelburg;

Wat gaan we daarvoor doen?

Doelstelling 1. Versterken van de culturele sector

De afgelopen jaren hebben veel van de cultuursector gevraagd. Herstel van bezoekersaantallen na de coronapandemie vraagt om extra inzet en innovatie. Daarvoor is een breed palet aan ondersteuning nodig en mede daarom gaan we op verschillende manieren investeren in de sector waarbij dynamiek, vernieuwing, toegankelijkheid en samenwerking centraal zullen staan.

Investeren in de sector

Het genereren van vernieuwing en samenwerking vraagt, zeker in een aanloopperiode, extra capaciteit en middelen. Met het implementeren van onze eigen cultuurvisie en de inzet van extra cultuurbudget ontstaat ruimte om te investeren in nieuwe, vernieuwende activiteiten.

We blijven in 2023 daarnaast zorgen voor een stabiele basis. Zo ontvangt Middelburg sinds 2009 een decentralisatie-uitkering Beeldende Kunst en Vormgeving, onder voorwaarde dat Middelburg ook minimaal € 150.000 uit eigen middelen bijdraagt aan hedendaagse beeldende kunst. Daarmee is dekking voor onze uitgaven op het gebied van eigentijdse beeldende kunst zoals bij SBKM/de Vleeshal, dat tussen 2021 en 2024 onderdeel is van de landelijke Basisinfrastructuur. De taken uit de Wet Stelsel Openbare Bibliotheken worden uitgevoerd door de ZB.

Tegelijk hebben we aandacht voor de mogelijkheid om deel te nemen aan sport en cultuur: een verhoging van het budget Jeugdfonds sport & cultuur maakt het mogelijk dat er meer gebruik van gemaakt zal worden. Ook het onderhoud van kunst in de openbare ruimte krijgt in 2023 extra aandacht. Een nulmeting geeft ons zicht op de staat van de beelden waarvan wij eigenaar zijn en een vertrekpunt voor planmatig onderhoud.

Samenwerking

Het Rijk heeft de provincie en Z4-gemeenten aangewezen als één van de stedelijke cultuurregio’s in Nederland. Twee Middelburgse instellingen (Zeeuws Museum en SBKM/Vleeshal) ontvangen bovendien t/m 2024 extra landelijke financiering vanuit de landelijke Basisinfrastructuur (BIS). Om onze cultuursector te versterken, willen we daarnaast meer gaan samenwerken met de provincie en andere Zeeuwse gemeenten. Dat doen we onder meer op het gebied van de een onderzoek naar de haalbaarheid van onze kandidaatstelling Culturele hoofdstad Europa in 2033.

Podiumkunsten

Uitvloeisel van het raadsbesluit over de profilering van het podiumaanbod is de vergaande samenwerking tussen de Stichting Zeeuwse Concertzaal, Schouwburg Middelburg BV en inmiddels ook de Oostkerk. Afstemming van het aanbod, kaartverkoop en gezamenlijke promotie zijn de resultaten van deze samenwerking en deze zullen ook in 2023 worden opgepakt.

Cultureel erfgoed

Cultureel erfgoed is een van de belangrijkste bestanddelen van de Identiteit van Middelburg. In aanloop naar de invoering van de omgevingswet wordt samen met de Walcherse Archeologische Dienst gewerkt aan een inventarisatie van het in de gemeente aanwezige erfgoed. Gezien de rijkdom aan cultureel erfgoed in Middelburg wordt er in diverse projecten en dossiers een inbreng, gevraagd en ongevraagd, geleverd met betrekking tot de waardering, bescherming en beleving van het cultureel erfgoed. De zorg over de VTH-keten (Vergunningverlening-Toezicht-Handhaving) ten aanzien van het gebouwde erfgoed blijft onverminderd groot. Vanuit cultureel erfgoed wordt ook een bijdrage geleverd aan de evaluatie van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit waarbij met betrekking tot monumenten en de beschermde stadsgezichten specifieke aandacht zal zijn voor de energietransitie en klimaatadaptatie. In de nog vast te stellen Omgevingsvisie is cultuurhistorie / cultureel erfgoed een belangrijk onderdeel. Dit benadrukt de behoefte aan een specifiek Erfgoedbeleid waarmee dan ook zo spoedig mogelijk een aanvang zal worden gemaakt.

Archeologie

Gemeenten hebben een wettelijke plicht (Erfgoedwet, dadelijk ook de Omgevingswet) om archeologie een goede plaats in het ruimtelijke ordeningsproces te geven. Hiervoor moeten we een archeologiebeleid hebben en dit in bestemmingsplannen verankeren. Middelburg onderhoudt in samenwerking met Veere en Vlissingen tot dat doel de Walcherse Archeologische Dienst (WAD). De WAD is verantwoordelijk voor het opstellen en implementeren van beleid op het gebied van de archeologie. De huidige Nota archeologische monumentenzorg Walcheren is vastgesteld voor de periode 2016-2022. Het doel is om begin 2023 het beleid te actualiseren. Vanuit het archeologiebeleid verzorgt de WAD de bestemmingsplanbijdragen en op basis hiervan de advisering bij vergunningaanvragen. De WAD is betrokken bij het tot stand komen van de omgevingsvisie en het omgevingsplan. Hiervoor werkt zij aan een Walcherse inventarisatie van de cultuurhistorische en landschappelijke waarden van het voormalige eiland. Dit zullen de gemeenten moeten doen op basis van de provinciale omgevingsverordening.

De WAD adviseert daarnaast ook bij projecten van de drie Walcherse gemeenten, externe instanties en particulieren. Zo is de WAD in 2023 betrokken bij de voorbereiding, aanbesteding en directievoering van archeologische onderzoeken ten behoeve van de archeologische advisering bij het in ontwikkeling brengen van gebieden. Daarnaast voert de WAD ook enkele onderzoeken in eigen beheer uit. Dit gebeurt uitsluitend bij projecten waar de gemeente opdrachtgever is. Voor de uitvoering van dit onderzoek heeft de WAD zich in lijn met de Erfgoedwet in 2017 moeten certificeren. Voor de instandhouding van het certificaat vinden jaarlijks interne en externe audits plaats.

Met perspublicaties, presentaties, lezingen en een website worden inwoners op de hoogte gehouden van de onderzoeken. Ook geeft de WAD lessen op scholen, begeleidt de WAD studenten van de Vrije Universiteit van Amsterdam en het NIOZ bij een onderzoeksproject naar het (Walcherse) veen en begeleidt de WAD stagestudenten afkomstig van de UCR.

Doelstelling 2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Deelnemen aan cultuur, muziek, sporten en bewegen moet voor iedereen mogelijk zijn en moet daarnaast ook een plezierige en zinvolle vrijetijdsbesteding zijn. Middelburg bevordert daarom de deelname aan én de kwaliteit van het culturele en sportieve gaanbod. Dit doen wij met een voorwaardenscheppend, activerend en ondersteunend beleid waarbij we cultuur, muziek, sporten en bewegen inzetten als middel om maatschappelijke doelen te realiseren. Denk aan het bevorderen van sociale samenhang in de wijken, integratie, schoolprestaties en het voorkomen van schooluitval.

Lokaal Sportakkoord Middelburg

Om uitvoering te kunnen geven aan ons sportbeleid is het Lokaal Sportakkoord Middelburg geschreven. Het Rijk heeft het akkoord goedgekeurd en heeft hier de afgelopen 3 jaar € 180.900 in geïnvesteerd. Hierdoor hadden we als Middelburg de mogelijkheid om in totaal 33 Middelburgse initiatieven financieel te ondersteunen die via het burgerparticipatieplatform doemee.middelburgers.nl door verenigingen, scholen, aanbieders en inwoners zijn ingediend. In 2023 gaan we verder met het ondersteunen bij de uitvoering van deze projecten en het aanvragen van nieuwe uitvoeringsbudgetten bij VWS om lokale initiatieven voor het Sportakkoord te kunnen blijven ondersteunen.

Brede Impuls Combinatiefuncties

Combinatiefunctionarissen en Buurtsportcoaches maken onderdeel uit van de Brede Regeling Combinatiefuncties van het Rijk. De Brede Regeling Combinatiefuncties wordt ook in 2023 doorgezet, maar moet worden herzien. Het ministerie van VWS is voornemens om per 2023 de Brede Regeling Combinatiefuncties om te zetten van een decentralisatie uitkering naar een specifieke uitkering. Vooralsnog worden de huidige middelen doorgezet waardoor we in Middelburg nog steeds maximaal 11,4 fte in kunnen zetten bij de uitvoering en coördinatie van ons beleid op het gebied van sport, preventie, bewegen, cultuur en welzijn.

Daarnaast heeft het ministerie van VWS samen met de VNG en VSG gezocht naar een manier om alle beschikbare middelen rondom preventie, sport en bewegen vanaf 2023 meer te bundelen. Zo wordt gewerkt aan een specifieke uitkering (SPUK), waarbij gemeenten gelijktijdig een aanvraag kunnen indienen rondom meerdere thema's. De intentie van deze brede SPUK is het bundelen van de middelen rondom programma's en interventies met overlappende doelstellingen, zonder afbreuk te doen aan bestedings- en verantwoordingseisen. De regeling richt zich op thema's en programma's die voor alle gemeenten ter beschikking komen zoals de Brede Regeling Combinatiefunctionarissen, Lokaal sportakkoord, terugdringen gezondheidsachterstanden, kansrijke start, aanpak overgewicht, aanpak valpreventie, preventie, mentale gezondheid, leefomgeving, alcoholpreventie, versterken sociale basis, mantelzorg, een tegen eenzaamheid en welzijn op recept. De kansen en mogelijkheden voor Middelburg worden in 2023 uitgewerkt.

Jeugdfonds Sport en Cultuur

In 2023 nemen we als gemeente ook weer deel aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur Zeeland. Hiermee kunnen kinderen en jongeren uit gezinnen met weinig geld toch aan sport, dans, muziek, beeldende kunst, theater of iets anders creatiefs deelnemen. Voor deze kinderen betalen we de contributie / het lesgeld en in bepaalde gevallen ook de benodigde attributen. De verwachting is dat het aantal kinderen dat gebruik zal maken van het fonds hoger wordt dan het de afgelopen jaren is geweest. Mede daarom verhogen we onze bijdrage aan het fonds.

Sportaccommodaties

Middelburg hecht grote waarde aan kwalitatieve, betaalbare, veilige en toegankelijke sportaccommodaties met goede kleedvoorzieningen. Dit draagt bij aan de aantrekkingskracht van sporten. Uitgangspunt van het sportaccommodatiebeleid is dat de gemeente verantwoordelijk is voor het periodiek groot onderhoud en renovatie van de sportvelden en de verenigingen voor het klein onderhoud. Verder financiert de gemeente de kleedvoorzieningen en verenigingen zorgen voor het beheer en onderhoud ervan.

Op sportcomplex de VeersePoort wordt op de plek van het hoofdveld een nieuw kunstgrasveld aangelegd. Dit geeft de verengingen de kans om het veld intensiever te gebruiken voor zowel trainingen als wedstrijden. De voorbereidingen hiervoor starten in 2023.

Met het oog op duurzame en toekomstbestendige sportparken wordt er onderzoek gedaan naar de haalbaarheid van led-verlichting op buitensportaccommodaties en wordt onderzocht of maaien met robotmaaiers past bij de sportparken in Middelburg.

Tenslotte starten we ook met de uitbreiding van de kleed- en doucheruimtes van KV TOP en investeren we in sporthal De Kruitmolen om aan de wensen en behoeften van de huidige en nieuwe gebruikers te kunnen voldoen. Zo zal een verbreding van het sportaanbod leiden tot noodzakelijke aanpassingen aan de hal en extra inventaris.

Doelstelling 3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

Het college gaat, op basis van wat hierover in 2021 is al opgehaald met belanghebbenden, in 2023 van start met het proces om te komen tot een nieuw toeristisch beleid. De inzet van de gemeente ten aanzien stadspromotie wordt dan ook nader ingevuld. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar een promotiestrategie gericht op doelgroepen die interesse hebben voor cultuurhistorie. De gemeente gaat verder verkeersoverlast van toeristen tegen door de fiets en het OV en parkeren aan de rand van de stad te stimuleren en zoekt voor zowel toeristische promotie als mobiliteit de samenwerking met Veere en Vlissingen.

Doelstelling 4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging

We willen in 2023 weer een gevarieerd aanbod van culturele en sportieve activiteiten en evenementen presenteren. Dit om zo de levendigheid van de binnenstad te versterken en de uitstraling van Middelburg te verbeteren. Festivals en evenementen zijn voor Middelburg belangrijk en zeker ook voor jongeren. We zullen de komende jaren hier dan ook meer ruimte voor mogelijk maken middels het ophogen van het budget. Het subsidiebeleid voor evenementen is er op gericht om zowel in het voor- als in het naseizoen evenementen te stimuleren.

Doelstelling 5. Investeren in vergroening en een ecologisch verantwoord groenbeheer in Middelburg

De gemeente Middelburg gaat voor een duurzaam en robuuste leefomgeving. Dit houdt in dat het openbaar groen aansluit op doelen als klimaatadaptatie en het stimuleren van biodiversiteit. Dit is terug te zien in de woonomgeving doordat steeds meer steen wordt vervangen door groen. Bij de inrichting zal meer gestuurd worden op de afwisseling tussen gras, bloemenranden en bosplantsoen. De variatie zorgt voor een verhoogde biodiversiteit en een hogere vegetatie houdt meer water vast. Daarbij zorgt verdamping via planten voor verkoeling op warme dagen. Het huidige gemeentelijke evenementenbeleid dateert uit 2002. In 2023 start de actualisatie van dat beleid.

De focus op groen en haar voordelen is de afgelopen jaren ingezet en dit zorgt er voor dat steeds meer groenonderhoud bij komt. Daarom wordt de formatie groenbeheer en bomenonderhoud uitgebreid en worden er plannen gemaakt voor een groenere gemeente en behoud van groen. Bij nieuwbouw wordt meer focus gelegd op vergroening van bouwprojecten en ecologische waarden in de omgeving.

Invulling van de financiële ruimte/keuzes nieuw beleid

1. Actualiseren sportinventaris sporthal de Kruitmolen

Om aan de wensen en behoeften van de huidige en nieuwe gebruikers van de sporthal te kunnen voldoen is een verbreding van het sportaanbod in de sporthal noodzakelijk. Hiervoor zullen noodzakelijke aanpassingen aan de hal dienen te worden toegepast en zal een extra inventaris moeten worden aangeschaft.

2. Informatieborden bij monumenten

Om de rijke historie van Middelburg in te blijven zetten als trekpleister is het noodzakelijk dat de informatieborden bij monumenten worden geactualiseerd. Niet alleen omdat de huidige borden veelal in slechte staat verkeren maar ook om middels hedendaagse technieken de kernkwaliteit monumentenstad meertalig te ontsluiten.

3. Financiële bijdrage in restauratie molen de Hoop Sint Laurens (Rijksmonument)

Indien de gemeenteraad mocht besluiten tot een investeringsbijdrage in de restauratie van molen De Hoop in Sint Laurens, waarvan hoogte en het moment van investering op dit moment nog niet bekend zijn, ontstaan kapitaallasten die voor het begrotingsjaar 2025 en 2026 zekerheidshalve zijn opgenomen.

4. Formatie groenbeheer - Buitensportaccomodaties

De focus op groen zet door en dit zorgt er voor dat er steeds meer groenonderhoud bij komt. Daarnaast vergt het chemievrij beheer van natuurgras sportvelden meer mechanische handelingen en inzet. Daarom versterken we de formatie in groenbeheer en buitensportaccommodaties.

5. Formatie groenbeheer - Bomenonderhoud

De focus op groen zet door en dit zorgt er voor dat steeds meer groenonderhoud bij komt. Daarom wordt de formatie groenbeheer en bomenonderhoud uitgebreid en zullen plannen gemaakt moeten worden voor een groenere gemeente en het behoud van groen.

6. Formatie Kunst en Cultuur

Met het implementeren van onze eigen cultuurvisie en de inzet van extra cultuurbudget ontstaat ruimte om te investeren in nieuwe, vernieuwende activiteiten. Om hierop het juiste beleid te kunnen ontwikkelen en aansturen, wordt de formatie met betrekking tot cultuurbeleid uitgebreid.

7. Herdenking 150 jaar afschaffing slavernij

In 2023 zijn landelijk, maar ook binnen onze gemeente, activiteiten te verwachten met aandacht voor de afschaffing van de slavernij 150 jaar geleden. Om initiatieven die vanuit de samenleving rond dit thema worden geïnitieerd te kunnen ondersteunen, is dit bedrag in de begroting gereserveerd.

8. Jeugdfonds Sport en Cultuur

Door deel te nemen aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur Zeeland maken wij het als gemeente mogelijk dat kinderen en jongeren uit gezinnen met weinig geld, toch lid kunnen worden van een sportclub of aan dans, muziek, beeldende kunst, theater of iets anders creatiefs kunnen doen. Voor die kinderen betalen we de contributie / het lesgeld en in bepaalde gevallen de benodigde attributen. Het afgelopen jaar is het aantal gezinnen dat hiervoor in aanmerking komt toegenomen en de verwachting is dan ook dat de komende jaren meer kinderen van het fonds gebruik gaan maken.

9. Meer groenbehoud en -onderhoud

Het onderhoud van bestaand groen moet goed geregeld zijn en daarvoor is meer onderhoud nodig. Hieronder vallen onder andere het mooi houden van groene corridors als Park Toorenvliedt, het Molenwaterpark, de Overloper, de Bolwerken en het Meiveld. Daarnaast willen we inwoners meer betrekken bij het groenbeheer van hun leefomgeving en daarbij willen wij adoptie van (snipper)groen en groenprojecten door inwoners aanmoedigen en daar is budget voor nodig.

10. Nog groenere gemeente

We zetten ons in voor nog meer groen door te investeren in plantsoenen, het stimuleren van groen in plaats van steen, het planten van meer bomen, het waar mogelijk versteende gebieden in het centrum vergroenen en werk maken van groene wijken.

11. Onderhoud kunst in de openbare ruimte

Het onderhoud van onze kunst in de openbare ruimte krijgt in 2023 extra aandacht. Een nulmeting geeft ons zicht op de staat en een vertrekpunt voor onderhoud van de beelden waarvan wij eigenaar van zijn.

12. Ondersteunen vestiging kenniscentrum slavernij

Momenteel wordt in overleg met de gemeenten Vlissingen en Veere en de Provincie Zeeland gekeken naar een mogelijkheid om in Middelburg een nationaal kenniscentrum slavernijverleden te realiseren. Dit kenniscentrum zal de coördinatie van landelijke onderzoeken naar het slavernijverleden en de doorwerking ervan gaan verzorgen. De aanwezigheid van het Unesco WIC archief bij het Zeeuws Archief is hierbij van groot belang. Verwacht wordt dat eind 2023 duidelijk wordt of een plan voor dit kenniscentrum verder uitgewerkt kan worden. De medewerking van het Ministerie van OCW en de gemeente Amsterdam (waar een nationaal slavernijmuseum voorzien is) is hierbij van groot belang. Het collge gaat ervan uit dat het kenniscentrum in Middelburg gerealiseerd gaat worden, daarom vinden in 2023 voorbereidende werkzaamheden plaats die door de drie gemeenten en de Provincie Zeeland met een mogelijke bijdrage van het ministerie van OCW gefinancierd worden.

13. Budget tbv eenmalige evenementen

Festivals en evenementen zijn voor Middelburg belangrijk en zeker ook voor jongeren. We zullen de komende jaren hier dan ook meer ruimte voor mogelijk maken middels het ophogen van het budget.

14. Uitbreiding aantal groene speelplaatsen/ravot bossen

Om meer invulling te geven aan het vergroenen van Middelburg en het stimuleren van activiteiten op groene locaties willen we het aantal groene speelplaatsen of ravotbossen in onze gemeente uitbreiden.

15. Vervangen hoofdveld Veersepoort door kunstgras

Op sportpark Veersepoort wordt op de plek van het hoofdveld een nieuw kunstgrasveld aangelegd. Dit geeft voetbalverengingen Zeelandia Middelburg en MZVC de kans het veld intensiever te gebruiken voor zowel trainingen als wedstrijden. De plannen en voorbereidingen hiervoor kunnen al in 2023 beginnen.

16. Vernieuwende kunst

Het genereren van vernieuwing en samenwerking vraagt, zeker in een aanloopperiode, naast extra capaciteit ook extra middelen en daarvoor is in 2023 een extra eenmalige investering nodig.

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten?