Bestuur en Ondersteuning

De gemeente stelt de burger centraal. Dit doen we door steeds onze dienstverlening te controleren en te verbeteren. We betrekken inwoners bij plannen en besluiten en geven ruimte voor initiatieven (burgerparticipatie). Ook zoeken we samenwerking met andere overheden en partijen in de regio.

Actueel: Door te investeren in wijknetwerken, zijn initiatieven vanuit de samenleving sneller zichtbaar. In het kader van overheidsparticipatie is het belangrijk om aan te haken bij kansrijke initiatieven die aansluiten bij onze welzijnsdoelstellingen: faciliteren en stimuleren. Dit vraagt om flexibele ruimte, zowel in budgetten als menskracht.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas 2030

• Communicatiebeleidsplan 2019

• Visie op dienstverlening 2017-2020

• ‘Participeren: Doen en leren!’ 2017

• Participatieverordening 2021

• Notitie verbonden partijen 2016

Wat willen we bereiken?

Maatschappelijk effect

Het vergroten van de betrokkenheid bij de gemeente en het vertrouwen in het bestuur.

Doelstellingen

1. Het vergroten van het draagvlak en de legitimatie voor besluiten, en voldoende mogelijkheden bieden aan burgers om betrokken te zijn bij de besluitvorming in de gemeente

2. Burgers worden in een vroegtijdig stadium (juist en volledig) geïnformeerd over plannen

3. Ruimte geven aan initiatieven in de samenleving. De gemeente faciliteert en stimuleert

4. Versterken van sociale basis en gemeenschapszin in buurten / wijken en dorpen

5. Het verbeteren van de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen, gemeten aan de tevredenheid van de gebruiker

6. Het vergroten van betrokkenheid van bewoners bij hun leefomgeving

7. Het vergroten van het vertrouwen bij de burgers in de gemeente. Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat de gemeente efficiënt en effectief omgaat met de financiën, en dat de middelen op een rechtmatige manier worden ingezet

8. Bijdragen aan de Zeeuwse opgaven

Wat gaan we daarvoor doen?

Wijkgericht werken en participatie

Binnen de gemeente Middelburg zijn er elf wijken, ieder met een eigen identiteit. Deze wijken hebben een eigen wijkteam gekoppeld aan een wijkwethouder en een wijkmanager die werkt bij de gemeente. In de regel toetst de gemeente via het wijkteam wat het draagvlak is voor nieuw beleid. Ook bij actuele ontwikkelingen worden de wijkteams actief betrokken. Speelt er iets in een wijk, dan meldt het wijkteam dit gemakkelijk bij de wijkmanager of wijkwethouder en vice versa.

Deze wijken zijn gebundeld in zes wijknetwerken. Elk netwerk bestaat uit een clustering van wijken of dorpskernen, te weten:

Een wijknetwerk is een samenwerking tussen gemeente, partners en inwoners in de wijk. De wijknetwerken worden breed samengesteld met professionele partners zoals huisarts/POH, wijkverpleging, wijkpolitie, scholen, consultatiebureau, kinderopvang, woningcorporaties, geloofsgemeenschappen, welzijn en (school)maatschappelijk werk. Daarnaast zitten in het netwerk betrokken inwoners, wijkteams en partijen (bijv. een ondernemersvereniging) die de wijk goed kennen. De samenstelling van het wijknetwerk vraagt maatwerk. Deze is niet in iedere wijk hetzelfde. In een wijknetwerk is er mogelijkheid verdieping te hanteren op wijk- of dorpsniveau.

De betrokkenheid van onze inwoners wordt ook vergroot door de mogelijkheid van participatie. Dit heeft de laatste jaren aan gewicht gewonnen en is niet meer weg te denken uit onze samenleving. Goede participatie borgt dat het gemeentebestuur zich rekenschap kan geven van de verschillende belangen en gevoelens die er leven en daarmee rekening kan houden. Dat sluit natuurlijk niet uit dat inwoners ontevreden zijn met de uitkomst van een goed participatieproces. De ervaring leert dat zij dan die uitkomst wel vaker accepteren. De rapporten van Berenschot en de Rekenkamer geven handvatten voor het verder invullen van participatie.

Participatie

In 2022 leggen wij ons verder toe op het grip krijgen op de start van participatietrajecten. Hierbij is het van belang dat de gemeente als ‘één geheel’ optreedt en dat er een helder onderscheid komt tussen rollen en verantwoordelijkheden in een participatieproces. Het is het streven het proces zo in te richten dat er voldoende tijd is om het vraagstuk aan de voorkant (het liefst gezamenlijk) te verkennen. In september 2021 hebben we een bijeenkomst gehad met raad, college en ambtenaren die zich bezig houden met participatie. Het doel van deze sessie was meerledig. Aan de ene kant het samen doorleven van het vraagstuk. Aan de andere kant input verzamelen voor de nieuwe participatieverordening en voor het werkproces/de checklist voor participatietrajecten en een handreiking participatie voor collega’s én initiatiefnemers. In 2022 staan trainingen en cursussen, zoals Democratisch vakmanschap, op de planning voor ambtenaren en het bestuur.

Alleen samen kunnen we de grote maatschappelijke uitdagingen, zoals in het sociaal domein, de energietransitie, klimaatverandering, duurzame landbouw, stedelijke transformatie en de woningbouwopgave aan. Actief betrokken participanten voelen zich meer verantwoordelijk voor en verbonden met het (eind)resultaat en zullen zich daarvoor eerder inzetten.

Een belangrijk gegeven is dat deze kanteling niet alleen vanuit de overheid wordt gestuurd. Ook vanuit de maatschappij komt deze op gang. Steeds meer kloppen (groepen) inwoners bij de overheid aan met een initiatief. Zij vragen de gemeente vaker buiten de gebaande paden om mee te zoeken naar mogelijkheden om hun initiatief te realiseren. Denk daarbij niet alleen aan financiële middelen, maar ook aan ruimtelijke en wettelijke kaders. Deze benadering van onderop, van inwoners richting overheid, noemen we overheidsparticipatie. Dit vraagt om een responsieve overheidsorganisatie, die burgerinitiatieven stimuleert en faciliteert. In 2022 brengen we de kansen en mogelijkheden voor een participatiefonds in beeld.

Online participatie

In 2020 is het online participatieplatform Doemee.middelburgers.nl gelanceerd. De eerste ervaringen zijn positief. In 2022 vindt een evaluatie plaats om te kijken of we het platform ook na 2022 blijven inzetten.

Aanpassing gemeentewet artikel 150: participatie- en inspraakverordening en het uitdaagrecht

Vooruitlopend op nieuwe wetgeving (een aanpassing in de gemeentewet, artikel 150) kan waarschijnlijk eind 2021-begin 2022 een nieuwe participatieverordening worden vastgesteld. Deze vervangt de inspraakverordening. In de nieuwe participatieverordening leggen we vast hoe we in Middelburg omgaan met participatie en inspraak. Hij gaat niet alleen over burgerparticipatie, maar ook over initiatieven vanuit de samenleving, wijkdemocratie en het uitdaagrecht. In het kader van wijkdemocratie vindt een onderzoek plaats naar een toekomstbestendige vormgeving hiervan in de komende jaren, zodat iedereen mee kan doen.

Wijkgericht werken

Het wijkgericht werken staat ook het komende jaar breed in de belangstelling . De wijk of buurt wordt in het hele land herondekt. Uiteenlopende partijen richten zich steeds actiever op het wijk- of buurtniveau om opgaven in samenhang op te pakken. In Middelburg zien we dit terug in:

• Versterking van de sociale basis als essentieel onderdeel van de transformatie van het sociaal domein en toekomstige ambities bij het opstellen van de Omgevingsvisie;

• De verplichte burgerparticipatie binnen de Omgevingswet (zie onder).

Deze tendensen vragen om een doorontwikkeling van wijkgericht werken in Middelburg: integraal samenwerken met het doel de kansen en opgaven in een gebied samen met organisaties en bewoners op te pakken.

Wonen en zorg

Wonen en zorg zijn nog vaak gescheiden werelden, terwijl het fysiek en sociaal domein onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De leefruimte en de sociale componenten zorg en welzijn kunnen elkaar versterken of verzwakken. In 2022 willen wij werken aan een integrale wijkaanpak om wonen, zorg en welzijn versterkend aan elkaar te laten zijn. Het doel is zorg- en dienstverlening lokaal en in samenhang te organiseren.

Leefbaar, veilig en met perspectief

Rode draad in die integrale wijkaanpak is vroegsignalering en preventie: de problemen vóór zijn. Wij zullen daarvoor enerzijds samen met inwoners investeren in de woonbaarheid, leefbaarheid en veiligheid in de wijk. Bewoners kunnen elkaar anderzijds ook heel goed onderling steunen. Wij willen hen de mogelijkheid bieden om die steunstructuur te vormen en vast te houden. Voorzieningen waar men elkaar kan treffen en organisaties die adequate ondersteuning kunnen bieden zijn daarbij noodzakelijk. Het zijn plaatsen voor lief en leed en voor het bieden van perspectief. Wij denken daarbij aan het tegengaan van onderwijsachterstanden en schooluitval en aandacht voor kunst, cultuur en sport- en beweegactiviteiten voor jong en oud. Voorbeeld zijn ook Nederlandse les in de wijk, het voorkomen van schulden, de aanpak van schaarste en het stimuleren en faciliteren van nieuwe vormen van wonen en wooninitiatieven. Investeren in een integrale wijkaanpak geeft bewoners meer kracht voor het omzien naar elkaar en met elkaar bouwen aan een plezierige woonomgeving.

Proeftuin, wijkanalyse, wijkaanpak, wijkdemocratie

In 2022 geven wij al lerende in de praktijk richting aan het wijkgericht werken. In een integrale proeftuin gaan we samen met onze inwoners bouwen aan de wijk/het dorp. De proeftuin bestaat uit een toegewijd team met een koppeling tussen het fysieke en het sociale domein. We gaan concreet aan de slag met het opstellen van wijkanalyses en vertalen deze naar integrale wijkaanpakken. Daarbij hebben we aandacht voor de rol van de wijkteams en dorpsverenigingen. We zien dit alles als opmaat naar de wijkdemocatie van de toekomst.

Omgevingswet

'Ruimte voor ontwikkeling met waarborgen voor kwaliteit'. Die ondertitel geeft het Rijk aan de Omgevingswet. Omdat de invoering is uitgesteld tot 1 juli 2022, is er meer gelegenheid te oefenen met de nieuw ontworpen aanvraagprocessen en de verwerking daarvan via het DSO (Digitaal Stelsel Omgevingswet). De software is aangeschaft en het implementatieproces is gestart. Al in 2021 lagen wij op koers met de voorbereiding van een aantal nieuwe verordeningen, het proces om te komen tot een Omgevingsvisie vorderde gestaag en dat geldt ook voor het Omgevingsplan (dit is er op 1 juli 2022 van rechtswege). Invoering van de wet vraagt ook in 2022 veel van ons. Het is een open deur om te zeggen dat goede voorbereiding noodzakelijk is. Voor de gemeente én zeker ook voor onze inwoners.

Afgesproken is om drie à vier integrale toekomstbeelden aan de raadswerkgroep te presenteren die voldoende van elkaar verschillen om een goed debat op gang te brengen. Over welke onderwerpen verschillende de meningen? Welke kansen liggen er en welke toekomstbeelden zijn er? De daaruit voortvloeiende scenario’s worden gepresenteerd in de vergaderingen van de verschillende raadscommissies.

Dienstverlening

In december 2020 is in onze Raad een geamendeerd voorstel aangenomen voor het verlengen van de Visie op dienstverlening. Besloten is de huidige Visie te verlengen tot eind 2023 met het bijbehorende budget. In december 2021 en 2022 informeren wij de raad verder over de stand van zaken rond de uitvoering van de Visie. In het eerste kwartaal van 2023 wordt de visie participatief geëvalueerd. De uitkomsten daarvan dienen als input voor een nieuwe Visie op dienstverlening.

In 2022 zijn parkeervergunningen gedigitaliseerd (kentekenparkeren). We starten tevens een project om te komen tot controle (en waar nodig handhaving) middels een scanauto.

In 2022 introduceren we Whatsapp als communicatiekanaal. Tevens onderzoeken we de mogelijkheden om te werken met een chatbot.

Daarnaast implementeren we de Wet modernisering elektronisch bestuurlijk verkeer, zetten we het instrument klantreizen, dan wel lean management in bij een aantal dienstverleningsprocessen en vernieuwen we onze dienstverleningsbeloften. Ook komt er in 2022 een kanalenstrategie en een webstrategie.

Afsluitend gaan we in 2022 verder met het zogenoemd ‘pre-testen’ van inwonersbrieven. Samen met een panel van onze inwoners maken we brieven, alvorens we deze verzenden naar onze inwoners, leesbaarder en begrijpelijker.

Meten waardering dienstverlening

Balie

In 2022 blijven we doorlopend de tevredenheid van onze burgers aan de balie meten. In de centrale hal staat een zuil waar bezoekers van een balie wordt gevraagd het baliecontact te beoordelen. Dit geeft directe waardevolle feedback op onze dienstverlening aan de balies.

Website

Net als bij de balies meten we ook in 2022 doorlopend de tevredenheid van de bezoekers van onze website. De bezoekers van de pagina’s over producten (informatie of aanvragen) hebben de mogelijkheid om feedback te geven op de inhoud van de pagina. Met deze wijze van meten krijgen we veel informatie over hun ervaring. Indien een bezoeker dit wenst kan hij/zij contactgegevens achterlaten zodat we actief contact kunnen zoeken en meer maatwerk kunnen bieden.

Telefonie

In 2022 meten we ook de tevredenheid op het kanaal telefonie. Dit moet waardevolle feedback op onze telefonische dienstverlening opleveren.

Samenwerken

De gemeente Middelburg werkt samen in:

• zeven gemeenschappelijke regelingen;

• één openbaar lichaam (OLAZ) en

• tussen de 55 en 60 andere intergemeentelijke, regionale en maatschappelijke samenwerkingen als stuurgroepen, overleggen en bestuurlijke tafels.

Bij vier daarvan is gemeente Middelburg aandeelhouder. Deze samenwerkingen en overleggen zijn vaak gericht op specifieke beleidsterreinen. Hieronder geven wij de stand van zaken weer voor de meer recente samenwerkingen.

Op 1 juni 2021 heeft de Tweede kamer het wetsvoorstel “wijziging wet gemeenschappelijke regelingen” aangenomen. Deze wijziging beoogt de democratische legitimatie van gemeenschappelijke regelingen te versterken. Hij gaat over de kaderstellende en controlerende rol van gemeenteraden bij de uitvoering van taken in gemeenschappelijke regelingen. Om de versterking te bereiken, is een aantal bestaande instrumenten van de volksvertegenwoordiging aangepast en aangevuld.

Daarnaast gaat de wijziging over het vergroten van participatiemogelijkheden van burgers en belanghebbenden bij de besluitvorming in gemeenschappelijke regelingen. In 2022 kijken we of deze wijziging gevolgen heeft voor de bestaande gemeenschappelijke regelingen van de gemeente Middelburg.

Economische structuurversterking

De Zeeuwse overheden werken al enige tijd samen met het bedrijfsleven en de kennisinstellingen aan de versterking van onze economie. De focus ligt hierbij op het inspelen op de energietransitie, watervraagstukken en ontwikkelingen rondom voedselproductie. Voor het versterken van de Zeeuwse economie zijn 2 punten belangrijk:

1. De aanwezigheid van voldoende kwalitatieve arbeidskrachten

2. De beschikbaarheid van passendehuisvesting 

We verwachten dat het nieuwe kabinet de ingezette lijn van de versterking van de economische kracht van de regio’s doorzet. Dit onder meer door middel van regiodeals en citydeals. En we gaan er van uit dat de drie Zeeuwse aandachtsgebieden daar goed op aansluiten.

De gemeente Middelburg spant zich samen met de andere Zeeuwse overheden in om de kansen vanuit deze deals optimaal te benutten. Het gaat dan vooral om de versterking van de economie. En de brede welvaart in de gemeente en de regio. Samen met Economic Board Zeeland werken we ook in 2022 aan de uitvoering van de strategische agenda. Deze is vooral gericht op de versterking van het MKB in de regio.

Inmiddels is het programma “Wind in de Zeilen” van start gegaan. De focus ligt op projecten in de gemeente Vlissingen. Voor Middelburg zijn vanuit dit programma twee punten van belang:

1. De komst van het Delta Kenniscentrum in samenwerking met HZ en UCR;

2. De verbetering van de verbindingen met het openbaar vervoer.

OZO en de VZG

In 2022 gaat het Regiobureau samen met het OZO de verbeterpunten uitvoeren. Deze punten kwamen naar voren tijdens de evaluatie van het Overleg Zeeuwse Overheden (OZO). En uit de reacties daarop vanuit de gemeenten. De themagroepen komen bijna iedere maand bij elkaar. Zij geven steeds meer aandacht aan de lange-termijndoelstellingen.

Op verzoek van Provincie Zeeland werkt Middelburg samen met Veere, Vlissingen en Schouwen-Duiveland aan een regiovisie. Samen zoeken wij naar doelen voor de toekomst. Het gaat om gezamenlijke doelen en waarop actie – al dan niet in samenwerking - is gewenst. In OZO verband worden de verschillende regiovisies en de provinciale economische uitvoeringsagenda samengevoegd tot een Zeeuwse Strategische agenda. En gekoppeld aan een lobbyagenda. De uitvoering van deze strategische agenda vindt plaats vanaf 2022.

Tussen de VZG en het OZO vindt veel afstemming plaats over onderwerpen. Het VZG-bureau is inmiddels ingetrokken bij het Regiobureau. Vanuit de VZG vindt ook regelmatig terugkoppeling plaats van de besprekingen in de verschillende commissies van de VNG.

Vanuit het OZO vindt ook de verbinding plaats met de Zeeuwse lobbyisten in Den Haag en Brussel. Zij sturen de lobbyisten aan. En de lobbyisten brengen verslag uit over hoe het gaat met de dossiers.

We verwachten dat in 2022 de lobby zich volop richt op de kansen die het nieuwe regeerakkoord voor de regio biedt. Het OZO heeft een brief gestuurd aan de kabinetsformateur. In deze brief vragen we aandacht voor de specifiek Zeeuwse punten voor het nieuwe kabinet. Hopelijk is daar in het nieuwe regeerakkoord veel over terug te vinden. En heeft het nieuwe kabinet in 2021 een besluit genomen over twee belangrijke zaken:

1. de toekomst van het gemeentefonds

2. de extra middelen voor het sociaal domein.

Dan is op deze onderwerpen in 2022 geen lobbytraject meer nodig.

Middelburg heeft richting de andere Zeeuwse overheden aangegeven open te staan voor voorstellen voor een gezamenlijke aanpak van het wervingsbeleid. Dit op het gebied van arbeidskrachten (ook tijdelijk), studeren en vestigen. Dit in reactie op het gestrande voorstel voor een Zeeuwse Marketing Organisatie. In 2022 zal blijken of dit ook tot initiatieven op Zeeuws niveau gaat leiden.

Z4

De vier stedelijke gemeenten (Goes, Terneuzen, Vlissingen en Middelburg) en de provincie Zeeland hebben regelmatig overleg op basis van een werkagenda. In dat overleg komen de volgende onderwerpen aan de orde:

1. Profilering stedelijkheid met de provinciale omgevingsvisie als belangrijk aangrijpingspunt;

2. Mobiliteit en bereikbaarheid;

3. Arbeidsmarkt en onderwijs;

4. Havens en maritiem

Als het gaat om de stedelijke omgeving dan hebben we het over het uitwerken van de omgevingsvisie. En over de versterking van de binnenstadeconomie en -cultuur in relatie tot de gevolgen van de COVID-19 pandemie. Voor de versterking hiervan ontvangen we een Europese subsidie: het EU-React. In 2022 wordt in Z4-verband samen met Provincie Zeeland het plan uitgevoerd.

De Z4 heeft contact met het ministerie van BZK om ook in aanmerking te komen voor citydeals. Op dit moment wordt daar ook samen met andere gemeenten in Nederland en met het Ministerie aan gewerkt. Hopelijk kunnen hiervoor in de loop van 2022 concrete plannen met bijbehorende financiering vanuit de rijksoverheid beschikbaar komen.

Beleidsindicatoren

Overhead

Overhead kosten zijn alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. In de tabel hieronder is aangegeven hoe deze kosten zijn opgebouwd:

¹ Overhead mag nog wel worden toegerekend aan grondexploitaties, investeringen en andere (subsidie)projecten. In de praktijk gebeurt dit door op het taakveld 0.4 onder de lasten een negatief bedrag op te nemen en dit bedrag op het betreffende taakveld met de weer als last te verantwoorden. Hierdoor wordt de exploitatie niet onnodig opgevoerd.

² Overheadvergoeding binnen de samenwerkingsverbanden waarbij Gemeente Middelburg als gastgemeente opereert worden als baten verantwoord binnen het taakveld overhead.

Wat mag het kosten?

Specificatie kadernota

Overzicht wensen Kadernota 2022-2025

Effecten maatregelen financieel herstelplan 2020 - 2024

Op 30 september 2020 heeft uw raad het financieel herstelplan vastgesteld. De effecten hiervan zijn in deze begroting en de meerjarenraming 2023 - 2025 verwerkt. De onderstaande tabel geeft inzicht in de effecten binnen de verschillende programma's.

Link: nadere toelichting financieel herstelplan 2020-2024.

Tabel maatregelen financieel herstelplan

1. ¹ nr 30/31: Conform raadsbesluit financieel herstelplan - 30 september 2020
2. ² nr 33a: Conform raadsbesluit financieel herstelplan - 30 september 2020