Toelichting financiële positie

Uitgangspunten voor de (meerjaren)begroting

Bij het opstellen van de begroting 2026 en de meerjarenramingen 2027 tot en met 2029 is van het volgende uitgegaan:

Aantallen inwoners en woningen

Inflatiecorrectie budgetten

(mutaties zijn ten opzichte van de ramingen van het voorgaande jaar).

Prijsverhogingen/inflatiecorrectie

Bij dit kerngetal wordt uitgegaan van de beschikbare percentages voor de ontwikkeling van de Prijs Overheidsconsumptie, netto materieel, zoals opgenomen in de Macro Economische Verkenning 2025(MEV).

Loonkostenstijging

Voor de berekening van de loonkosten sluiten we aan bij Prijs overheidsconsumptie: beloning werknemers, zoals opgenomen in de bovengenoemde MEV. De nieuwe cao voor gemeenteambtenaren 2025–2027 is recent vastgesteld.

Subsidies

De indexering van subsidies wordt gelijkgesteld aan het gemiddelde van de inflatiecorrectie en de loonstijging in enig jaar.

Gemeenschappelijke regelingen / VZG-bezuinigingsrichtlijn GR-en voor 2026

Jaarlijks stelt het Algemeen Bestuur van de VZG de VZG-richtlijnen op. Op basis van deze richtlijn kunnen GR-en hun begroting opstellen. Dit voorstel is gebaseerd op het rapport ”Afspraken over samenwerken met gemeenschappelijke regelingen in Zeeland”

In dit rapport is opgenomen dat als de algemene uitkeringen van de Zeeuwse gemeenten gezamenlijk in enig jaar met meer dan 1% afneemt, een doorvertaling naar de gemeenschappelijke regelingen volgt. Op deze wijze dragen de gemeenschappelijke regelingen op evenredige wijze bij aan het begrotingsevenwicht bij de deelnemende gemeenten in de gemeenschappelijke regeling.

De berekening vindt plaats op basis van het gemiddelde van de algemene uitkeringen van alle Zeeuwse gemeenten gezamenlijk. Uit de berekening is gebleken dat de algemene uitkering in dit jaar (2026) een afname laat zien van 2,2%. Het uitgangspunt is dat deze richtlijn strikt wordt toegepast.

Op het moment dat de algemene uitkering niet met meer dan 1% daalt, wordt op basis van de MEV de toegestane inflatiecorrectie voor de begroting 2026 berekend. In 2026 is echter sprake van een daling van 2,2% in het gemeentefonds ten opzichte van 2025. In deze daling is al rekening gehouden met prijscompensatie. Met andere woorden: zonder prijscompensatie is de daling van de algemene uitkering groter dan 2,2%.

De voorlopige indexatierichtlijn voor 2026 is vastgesteld op 0,0%. In het najaar van 2025 wordt een voorstel gedaan voor de definitieve richtlijn. In totaliteit bedraagt de voorlopige VZG-richtlijn daarom -/- 2,2 % voor 2026 (0,0% indexatie en -/- 2,2% bezuiniging).

In de Kadernota is rekening gehouden met een ‘stelpost financiële tegenvallers’ om financiële risico’s en onvoorziene tegenvallers binnen de bestaande begroting op verantwoorde wijze op te vangen. Deze stelpost fungeert als vangnet voor onderdelen van de kostenraming die bij de totstandkoming van de Kadernota nog onzeker waren en waarvan de exacte omvang op dat moment moeilijk waren in te schatten op te vangen.

Het VNG-advies over de bezuinigingsrichtlijn van -2,2% voor de Begroting 2026, zoals vastgesteld door de VZG voor Gemeenschappelijke Regelingen (GR-en), werd beschouwd als een potentiële risicopost. Inmiddels zijn alle begrotingen van de GR-en ter zienswijze voorgelegd en definitief vastgesteld en verwerkt binnen de meerjarenbegroting. Hierdoor kan een deel van de eerder opgenomen stelpost komen te vervallen.

Rentelasten nieuwe leningen

Het rentepercentage voor nieuwe investeringen wordt voor 2025 ingeschat op 3,25%. Hierbij is rekening gehouden met de lange termijn rentevisie van de BNG.

Omslagrente/Nieuwe investeringen

Niet alle voorstellen voor nieuw beleid zijn op dit moment volledig uitgewerkt. Voor de voorstellen die betrekking hebben op investeringen en extra ruimte vragen, wordt op een later moment een afzonderlijk raadsvoorstel aan u voorgelegd om het benodigde krediet beschikbaar te stellen. In de kadernota is rekening gehouden met de jaarlijks te verwachten kapitaallasten. Bij de berekening van de jaarlijkse rentelasten wordt uitgegaan van het opgegeven rentepercentage.

Tarieven belastingen en overige inkomsten

Het percentage waarmee de belastingtarieven en overige inkomsten worden aangepast wordt berekend o.b.v. het gemiddelde van de inflatiecijfers en loonkostenontwikkeling.

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen

Conform het BBV dienen eventuele reserveringen ten aanzien van vakantiegeld en –dagen niet te worden verantwoord als sprake is van zogenaamde arbeidsgerelateerde verplichtingen van gelijkblijvend niveau. Ten aanzien van de reservering vakantiedagen dient echter in het geval van een eventueel stuwmeer/spaarverlof wel een schuld opgenomen te worden op basis van artikel 44, lid 1a, BBV.

Investeringen

In de begroting wordt uitgegaan van een stand van de geactiveerde investeringen van circa € 242 miljoen. Dit bedrag is inclusief ongeveer € 34 miljoen dat is geïnvesteerd in projecten van het Grondbedrijf. Het bedrag van de geactiveerde investeringen genereert een kapitaallast van ruim € 14,5 miljoen.

Financiering

Om investeringen te kunnen doen moet de gemeente in de meeste gevallen geld lenen. Voor ultimo 2026 wordt uitgegaan van een lening schuld van ca. € 70 miljoen. De komende 3 jaren zal de schuld van de gemeente naar verwachting toenemen tot € 122 miljoen 31 december 2029. De toename van deze schuld komt vooral door toekomstige investeringen, zoals restauratie Stadhuis, verbouw CSW en verduurzaming gemeentelijke panden. De boekwaarde van het grondbedrijf daalt in de komende 4 jaar met € 24 miljoen, dit weegt niet op tegen de toekomstige investeringen zoals hierboven benoemd.

Balans per 31 december

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten legt de verplichting op om in de begroting een geprognotiseerde balans op te nemen.

Toelichting op de balans

(Im)materiële vaste activa

Onder de materiële vaste activa vallen de gronden en terreinen, (bedrijfs)gebouwen, grond-, weg- en waterbouwkundige werken, vervoervoermiddelen, machines en overige activa. De afname van de materiële vaste activa wordt veroorzaakt door de reguliere afschrijvingen. Hier worden ook de strategische gronden (grondbedrijf) verantwoord.

Financiële vaste activa

Deze categorie bestaat uit verstrekte geldleningen en deelnemingen aan andere organisaties.

Voorraden

Dit betreft voornamelijk de in exploitatie genomen grondcomplexen. Indien een verlies op een exploitatie wordt verwacht, vindt correctie plaats door middel van vorming van een voorziening die wordt gevormd op contante waarde waarbij de disconteringsvoet gelijk is een het maximale meerjarig streefpercentage van de Europese Centrale Bank voor de inflatie binnen de Eurozone. Dit is 2%.

Eigen vermogen (reserves) en voorzieningen

Een specificatie van het verwachte verloop van de reserves en voorzieningen is opgenomen aan het eind van dit hoofdstuk.

Vaste schuld

Dit betreft de door de gemeente aangetrokken langlopende geldleningen.

Stand van zaken Reserves en Voorzieningen

Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de raad bij de reserves een grote mate van vrijheid heeft om de bestemming van de reserves te wijzigen. Zolang de gemeenteraad de bestemming van geoormerkt geld kan veranderen is er sprake van een bestemmingsreserve. De reserves worden dan ook gerekend tot het eigen vermogen van de gemeente.

Bij voorzieningen ligt de besteding vast, en is er sprake van concrete verplichtingen. Voorzieningen worden gerekend tot het vreemde vermogen van de gemeente. In onderstaande tabel wordt de stand en het verloop van de reserves en voorzieningen weergegeven.

Overzicht reserves en voorzieningen

Berekende EMU-saldo