Verbonden partijen

Inleiding

De gemeente is bestuurlijk en financieel betrokken bij vele partijen, de zogenaamde verbonden partijen. Onder verbonden partijen wordt verstaan Gemeenschappelijke regelingen (GR-en), stichtingen en deelnemingen in vennootschappen. In de meeste gevallen voeren deze partijen taken uit voor de gemeente.

Het begrip verbonden partij is vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en is als volgt gedefinieerd:

“Een verbonden partij is een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie waarin de gemeente zowel een bestuurlijk als een financieel belang heeft”.

Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een verbonden partij of het hebben van stemrecht. Met een financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente.

Deze paragraaf dient volgens het Besluit Begroting en Verantwoording ten minste te bevatten:

• de visie op de verbonden partij in relatie tot de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen en

• de beleidsvoornemens van de verbonden partij.

In deze paragraaf gaan we kort in op de Verbonden Partijen waarin de gemeente participeert. Het cijfermatig overzicht, zoals hieronder gepresenteerd, is gebaseerd op de cijfers uit de jaarrekening 2023 van de betreffende gelieerde partij.

1. ¹ Bijdrage is excl. Jeugdhulpkosten
2. ² Voorlopige cijfers
3. ³ Betreft de Exploitatiebijdrage (dus niet de extra bijdrage, doorbet WSW, BUIG etc)

1. ¹ Geen jaarstukken 2024 en begroting 2026 bekend.

Gemeenschappelijke regelingen

De gemeenschappelijke regelingen voeren in de meeste gevallen een gemeentelijke taak uit, soms op het gebied van beleid, soms op het gebied van beheer en in een aantal gevallen zowel op het gebied van beleid en beheer. Er is dus sprake van verlengd lokaal bestuur. Het onderbrengen van gemeentelijke taken in een gemeenschappelijke regeling gebeurt meestal als de gemeente die taak niet alleen kan uitvoeren of als het niet doelmatig of doeltreffend is om deze taak alleen uit te voeren. In onderstaand geven we de gemeenschappelijke regelingen weer waarin Gemeente Middelburg participeert.

De betrokkenheid bij de regelingen varieert sterk. Middelburg heeft wel in alle bovengenoemde regelingen een vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur. Bij een aantal regelingen is de Middelburgse vertegenwoordiger in het Algemeen Bestuur tevens lid van het Dagelijks Bestuur. De financiële betrokkenheid bij de gemeenschappelijke regelingen bestaat meestal uit een jaarlijkse bijdrage.

Deelname aan een gemeenschappelijke regeling brengt ook risico’s met zich mee. Behalve de in de begroting opgenomen jaarlijkse bijdrage is de gemeente naar rato verantwoordelijk voor eventuele tekorten. Het is daarom belangrijk om de gang van zaken bij een gemeenschappelijke regeling goed te volgen om zo nodig tijdig te kunnen anticiperen op ongewenste ontwikkelingen. Risico’s bij de gemeenschappelijke regelingen kunnen zich uiteindelijk vertalen naar (financiële) risico’s bij de deelnemende gemeenten. Vaak openbaren deze risico’s zich in financiële zin, namelijk in de vorm van een extra financiële bijdrage aan de betreffende GR, maar daarnaast dient ook rekening gehouden te worden met politieke risico’s. In de paragraaf weerstandsvermogen wordt op basis van de aanwezige informatie een vertaalslag gemaakt van deze risico’s.

Veiligheidsregio

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: het openbaar lichaam heeft tot doel het behartigen van de belangen van de gemeenten in het samenwerkingsgebied op de terreinen van (a) Brandweerzorg, (b) Geneeskundig hulpverlening bij ongevallen en rampen, (c) Rampenbestrijding en crisisbeheersing en (d) het beheer van een centrale gemeenschappelijke meldkamer voor politie, brandweer en ambulancezorg.

Programma: Veiligheid

Partijen: Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen:

Veiligheidsregio Zeeland staat aan de vooravond van flinke uitdagingen. Ontwikkelingen zoals de energietransitie, de mogelijke uitbreiding van de nucleaire industrie en de gevolgen van klimaatverandering brengen niet alleen nieuwe en complexe veiligheidsrisico’s met zich mee, maar ook een verbreding van de taken. De huidige geopolitieke situatie vereist een herijking van de samenwerking tussen defensie, de overheid en de regio's, wat consequenties heeft voor de veiligheidsregio's.

Vrijwilligheid vormt nog steeds de basis van de repressieve brandweerzorg. In 2026 wordt de in 2025 op dit thema ingezette lijn voortgezet. Verder worden in 2026 activiteiten op het gebied van incidentbestrijding, risicobeheersing, leren en ontwikkelen uitgevoerd en wordt ervoor gezorgd dat de bedrijfsvoering en informatievoorziening de primaire taken zo goed mogelijk ondersteunt. In 2023 is het realisatieplan ‘voorbereide crisisorganisatie' opgesteld om uitvoering te geven aan de landelijke doelstelling voor de versterking crisisbeheersing en informatievoorziening en de doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan. Dit betreft de thema’s en ontwikkelsporen natuur, nucleair, transport, industrie en bedrijvigheid, gezondheid en ontwrichting. In 2026 wordt verder gewerkt aan de uitvoering van het realisatieplan.

Tot slot en zeker niet het minst belangrijke, zal in 2026 ook de focus komen te liggen op de samenwerking met de GGD Zeeland op het gebied van gezamenlijke huisvesting, governance en bedrijfsvoering.

Risico's: Uit de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing in de begroting 2026 blijkt dat de beschikbare weerstandscapaciteit (reserves) ruim onvoldoende is om de impact van gesignaleerde risico's op te kunnen vangen. Dit impliceert dat de VRZ maar zeer beperkt in staat is om eventueel optredende risico's binnen de eigen financiële middelen af te kunnen dekken.

Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland

Vestigingsplaats: Goes

Doel: De Gemeenschappelijke Regeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zeeland voert taken uit conform bepalingen in de Wet publieke gezondheidszorg (WPG).

Programma: Volksgezondheid en Milieu

Partijen: Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: Voor 2026 wordt, in nauwe afstemming met gemeenten, gewerkt aan een nieuwe meerjarenvisie 2035 die richting geeft aan de ontwikkeling van de publieke gezondheidszorg voor de komende bestuursperiode (2026-2030). Het programma Toekomst JGZ wordt verder uitgevoerd. De focus ligt op een doelmatige, toekomstbestendige inrichting van de jeugdgezondheidszorg, met inzet op passende ondersteuning, vroegsignalering en het verkleinen van gezondheidsachterstanden. Binnen het programma Veilig Thuis Zeeland houdt de stijging van meldingen, adviezen en vervolgdiensten aan. Ter borging van tijdige en kwalitatief goede hulp is in 2025 gestart met een structurele uitbreiding van de formatie. Deze inzet loopt door in 2026, waarmee wordt beoogd de wachtlijsten te verkleinen.

In 2026 wordt besluitvorming verwacht over verdergaande samenwerking tussen GGD Zeeland en de Veiligheidsregio Zeeland, waarbij zowel bedrijfsvoering als gezamenlijke huisvesting worden betrokken. In aanloop hiernaartoe wordt in 2025 een businesscase opgeleverd en een governancevoorstel voorbereid, waarin ook de mogelijke ontvlechting van de Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland wordt meegenomen, zodat in de loop van 2026 een integrale afweging kan worden gemaakt.

Binnen de algemene gezondheidszorg blijft de toekomst van de forensische geneeskunde aandacht vragen. Door het wegvallen van de arrestantenzorg per 2025 zal de kostprijs van onderdelen zoals lijkschouw waarschijnlijk stijgen. Landelijke ontwikkelingen, zoals de modernisering van de Wet op de lijkbezorging en de inwerkingtreding van de Wet suïcidepreventie in 2026, hebben gevolgen voor de GGD onder meer in de vorm van coördinatie, adviesverlening en het leveren van expertise aan gemeenten. Het Aanvullend Zorg en Welzijn Akkoord (AZWA), als nadere uitwerking van het IZA en GALA, legt in 2026 extra nadruk op regionale samenwerking rondom gezondheid en welzijn. Van GGD Zeeland wordt verwacht dat zij haar rol als verbindende partij tussen zorgverzekeraars en zorg- en welzijnsaanbieders verder versterkt.

Risico’s: De aanhoudende arbeidsmarktkrapte zorgt voor moeilijk vervulbare vacatures bij zowel de jeugdgezondheidszorg, Veilig Thuis als bij specialistische onderdelen zoals forensische geneeskunde. Ook de inzet van tijdelijke externe professionals om wachtlijsten terug te dringen brengt hogere uitvoeringskosten met zich mee. Tot slot kan de voorgenomen verdere samenwerking en mogelijke samenvoeging met de Veiligheidsregio Zeeland frictiekosten of tijdelijke druk op de bedrijfsvoering veroorzaken.

De Zeeuwse muziekschool

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: de Gemeenschappelijke Regeling Zeeuwse Muziekschool heeft tot doel bestuurlijke en organisatorische samenwerking waarbinnen het geven van instrumentaal en vocaal muziekonderwijs en van muzikale vorming in de ruimste zin ten behoeve leerlingen woonachtig in de deelnemende gemeenten.

Programma: Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen: Alle Zeeuwse gemeenten met uitzondering van Sluis, Terneuzen en Vlissingen.

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: Het jaar 2024 is afgesloten met een positief resultaat. De gemeentelijke bijdragen zijn in 2024 ook incidenteel verhoogd. Inhoudelijk is er een flinke stijging van het aantal deelnemers te zien en zijn er ook fors meer lesgelden ontvangen in 2024. Het is positief te noemen dat er een groeiende behoefte is aan de kerntaak van De Zeeuwse Muziekschool: het aanbieden van muziekonderwijs in de breedste zin van het woord. Financieel heeft de organisatie de komende tijd de nodige uitdagingen: de muziekschool houdt zich aan de negatieve bezuinigingsrichtlijn van de VZG in 2026 en moet daardoor opnieuw een bezuiniging doorvoeren. Deze kan worden opgevangen vanwege natuurlijk verloop in 2026. Naast de Gemeente Tholen heeft ook de Gemeente Reimerswaal inmiddels besloten uit te zullen treden. Vanwege de uittredingen zal, bij gelijkblijvend beleid, op termijn opnieuw een structureel tekort ontstaan. Er is dus een koerswijziging noodzakelijk.

In 2025 is er een onderzoek uitgevoerd in opdracht van elf Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland naar muziekonderwijs in Zeeland. Over de aanbevelingen in dit onderzoek ‘Passend en duurzaam muziekonderwijs in Zeeland’ is nog geen besluit genomen.

Risico’s: Het risico bestaat dat de GR De Zeeuwse Muziekschool voor de deelnemende gemeenten meer geld gaat kosten door de uittreding van de gemeenten Tholen en Reimerswaal. Er kunnen bovendien meer gemeenten besluiten om uit te treden.

Stadsgewestelijke Brandweer Vlissingen/Middelburg

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: Het beheer, onderhoud en instandhouding van de brandweerkazernes binnen het stadsgewest.

Programma: Veiligheid

Partijen: Gemeente Vlissingen en Gemeente Middelburg

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: Per 1 januari 2014 is de Stadsgewestelijke Brandweer (SGB) overgegaan naar de VRZ, inclusief alle personeel, voertuigen en materieel. Alleen het beheer en onderhoud van de gebouwen (kazernes) en brandkranen en de financiering van de FLO-regeling van de oud-medewerkers (nu VRZ) vallen nog onder de verantwoordelijkheid van de SGB. Vanuit de deelnemende gemeenten worden met betrekking tot de SGB de volgende taken uitgevoerd:

1. Financieel beheer (gemeente Middelburg),

2. Bestuursondersteuning (gemeente Middelburg),

3. Technisch beheer (gemeente Vlissingen) en

4. Archiefvoering (gemeente Vlissingen).

Risico's: De kostenontwikkeling rondom de afwikkeling van de FLO-regeling blijft een aandachtspunt. Aanpassingen aan wet- en regelgeving ten aanzien van deze regeling maakt het lastig om betrouwbare prognoses te kunnen maken voor wat betreft toekomstige kosten. Vooralsnog is de verwachting dat de aan de regeling gerelateerde kosten binnen de beschikbare middelen binnen de SGB kan worden opgevangen. Daarnaast zijn op dit moment binnen de SGB geen grote risico’s aanwezig waarvan wordt verwacht dat de impact uitstijgt boven de aanwezige reserves.

Zeeuws Archief

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: Het Zeeuws Archief (ZA) beheert en bewaart belangrijke bronnen over de Zeeuwse geschiedenis in het algemeen en Middelburg in het bijzonder. Het ZA maakt dit cultureel erfgoed zichtbaar en toegankelijk voor iedereen die in het verleden van Zeeland en haar bewoners is geïnteresseerd. Onderdeel van het programma Sport, Cultuur en Recreatie van de programmabegroting is het vergroten van de aandacht voor het cultureel erfgoed en de historie van Middelburg. Het ZA speelt hierin een belangrijke rol.

Kerntaken: (1) Beheer en behoud: het op een geordende en toegankelijke manier bewaren en beheren van de collectie en (2) Beschikbaarstelling: het bevorderen van een zo groot mogelijk publieksbereik en een zo groot mogelijk gebruik van de collectie.

Programma: Sport, Cultuur en Recreatie.

Partijen: Rijk (min OCW) (tot 1-1-2027), gemeenten Middelburg en Veere, Provincie (was verbonden in de vorm van DVO, treedt toe per 1-1-2026 ), vanaf 1-1-2026: gemeenten Schouwen-Duiveland, Terneuzen, Vlissingen en Waterschap Scheldestromen.

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: In 2024 is een nieuw meerjarenbeleidsplan 2025-2028 vastgesteld. Het plan is in lijn met de maatschappelijke ontwikkelingen (zoals digitalisering) en met de te verwachten wijzigingen in de Archiefwet. Voor de vereiste aanpassingen aan de gemeenschappelijke regeling op basis van de Wet Gemeenschappelijke Regelingen is in 2024 in de gemeenteraden van Middelburg en Veere toestemming gegeven. Nadat ook het Rijk de toestemmingsprocedure heeft afgerond, zal de gewijzigde regeling in werking treden.

Met het oog op de geplande uittreding van het Rijk uit de Gemeenschappelijke Regeling is ook een wijziging in deze gewijzigde regeling voorbereid: het Rijk treedt dan uit en Zeeuwse overheden treden naar verwachting toe. Een zienswijzeprocedure heeft plaatsgevonden in de betrokken raden, staten en vergaderingen (Vlissingen, Schouwen-Duiveland, Terneuzen, het Waterschap Scheldestromen en de Provincie Zeeland). Door vertraging bij behandeling van de Archiefwet bij het Rijk, is deze ontwikkeling in 2025 opnieuw gestart.

Het Zeeuws Archief bevindt zich in een transitiefase met voorgenomen wijzigingen door deelnemende partners in de gemeenschappelijke regeling. Dit proces verloopt parallel aan het begrotingsjaar 2026. De door het Rijk in gang stelselherziening van de Regionale Historische Centra (RHC’s) leidt tot de uittreding van het Rijk uit de GR per 1 januari 2027. Voor de periode van 1 januari 2026 tot het uittreden van OCW is een overgangsregeling opgesteld. De Provincie Zeeland was partij in de vorm van een dienstverleningsovereenkomst, maar treedt per 1 januari 2026 toe tot de GR. Daarnaast treden per 1 januari 2026 het Waterschap Scheldestromen en de gemeenten Schouwen-Duiveland, Terneuzen en Vlissingen toe.

Er is volgens afspraak - vanwege de uiteenlopende indexering van de rijksbijdragen en de indexering van de huur - geen indexering doorgevoerd voor wat betreft algemene dekkingsmiddelen en geen stijging van salarissen en prijzen. De bijdragen van de GR-partners zullen in de eerste begrotingswijziging 2026 geïndexeerd worden. Dit is een gevolg van de wijziging van het huisvestingsstelsel uit 2019 waarin het archief zelf verantwoordelijk is voor instandhouding, beheer en onderhoud van het gebouw.

Het Rijk blijft ook na uittreden langdurig betrokken: In aanvulling op de taakopdracht in de Archiefwet is een bestuurlijk convenant vastgesteld tussen besturen van de RHC’s en de staatssecretaris van OCW.

Daarnaast vond in 2025 een aantal activiteiten en ontwikkelingen plaats:

1. E-depot

   • Het Zeeuws Archief heeft verder gebouwd aan het Zeeuws e-Depot, een digitale infrastructuur voor het duurzaam bewaren van digitaal gevormde archieven.

   • Steeds meer Zeeuwse overheden sluiten zich aan bij dit e-Depot. De ambitie is dat alle 15 Zeeuwse overheden in 2028 zijn aangesloten.

   • Het e-Depot wordt ook ontwikkeld als publicatieplatform voor de Wet Open Overheid (WOO).

2. Voorbereiding op de nieuwe Archiefwet (verwacht in 2026)

   • De nieuwe wet zal burgers recht geven op toegang tot recenter gevormde archieven.

   • Dit vraagt om nieuwe vaardigheden en technieken, zoals kunstmatige intelligentie en data science voor het toegankelijk maken van archieven.

3. Inspectie en Advies

   • Het Zeeuws Archief inspecteert en adviseert aangesloten overheden over hun informatiebeheer, met focus op digitaal gevormde archieven.

   • Er wordt gewerkt met een 10-stappenplan om digitale archieven op orde te brengen.

4. Publieksbereik en toegankelijkheid

   • Er is een groei in het aantal online bezoekers, mede dankzij digitaliseringsprojecten.

   • Er wordt gewerkt aan het beter doorzoekbaar maken van handgeschreven en gedrukte archiefstukken, o.a. via linked open data (LOD).

Risico's: Er zijn geen bijzondere risico's te benoemen. Inwerkingtreding van de vernieuwde Archiefwet en huisvestingsstelsel zijn benodigd voor de hierboven genoemde ontwikkelingen. Er zijn geen financiële gevolgen voor de gemeente

Orionis

Vestigingsplaats: Vlissingen

Doel: Orionis Walcheren geeft uitvoering aan de Participatiewet (inclusief de Wsw-wetgeving). Daarnaast voert Orionis Walcheren ook bijzondere bijstand, minimabeleid en gemeentelijke schuldhulpverlening uit. Het uitvoering geven aan de Participatiewet betreft meer dan alleen het verstrekken van de bijstandsuitkering. Deelnemen aan de samenleving staat centraal. Zoveel mogelijk door een reguliere baan bij een werkgever. En als dit niet mogelijk is door maatschappelijke participatie.

Orionis Walcheren ondersteunt en start activiteiten op het gebied van scholing en werkervaring die leiden tot herintreding van mensen op de arbeidsmarkt dan wel het aanbieden van passend werk of passende activiteiten in het kader van de Participatiewet.

Uitgangspunt is dat werk boven inkomen gaat. Alle inspanningen zijn gericht op arbeidsinschakeling, waarbij iedereen naar vermogen participeert. Als inwoners niet zelf voldoende inkomsten genereren, wordt dit door Orionis Walcheren aangevuld met een inkomensvoorziening volgens de Participatiewet. Daarnaast voert Orionis Walcheren wettelijk verplichte taken voor de schuldhulpverlening integraal uit.

Aan verbonden partij zijn alle taken en bevoegdheden die bij of krachtens de wet – regelgeving van de Participatiewet en de Wsw en de daarbij behorende/aanverwante algemeen verbindende voorschriften aan de raad, het college of de burgemeester zijn opgedragen inclusief het vaststellen van verordeningen aan de raden en colleges, voor zover bovengenoemde wetgeving toelaat, overgedragen aan Orionis Walcheren. Uitzondering hierop is het gemeentelijk armoedebeleid (inclusief individuele en categoriale bijzondere bijstand). De deelnemende gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het beleid, maar de uitvoering hiervan is opgedragen aan Orionis Walcheren. Daarnaast voert Orionis Walcheren taken uit op basis van een dienstverleningsovereenkomst, zoals bijvoorbeeld voor de inburgering en de opvang van Oekraïners.

Programma: Sociaal Domein

Partijen: Gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: Orionis anticipeert zoveel mogelijk op maatschappelijke en (landelijke) politieke ontwikkelingen. Een belangrijke ontwikkeling is het toekomstbestendig maken van werkleerbedrijven. Orionis maakt hiervoor samen met de gemeenten een transitieplan. Dit plan garandeert een vangnetfunctie voor mensen die niet bij reguliere werkgevers kunnen werken en zorgt voor een springplank als opstap naar een reguliere baan voor mensen die op termijn wel bij een reguliere werkgever kunnen werken.

In 2026 wordt ook de Participatiewet in balans van kracht. In het wetsvoorstel staan ruim 20 maatregelen om de wet te vereenvoudigen en verbeteren. Het is een eerste stap op weg naar een fundamentele herziening van de Participatiewet. Het kabinet wil toe naar een begrijpelijke wet die werkt voor mensen, vanuit vertrouwen en met oog voor de menselijke maat. De wetswijziging heeft consequenties voor de werkwijze van Orionis Walcheren.

De werkzaamheden voor de Oekraïners, inburgeraars en de gedupeerden van de kinderopvangtoeslag lopen in 2026 door.

Op het gebied van de klantenaantallen behoudt de nieuwe werkwijze “Werken naar Vermogen” dezelfde uitgangspunten om de klantenaantallen verder te verkleinen. We zagen in 2025 de eerste resultaten van de extra investering in re-integratie. Dit heeft ons doen besluiten in 2026 opnieuw een extra investering in re-integratie te doen.

Risico’s: Orionis beschikt niet over een toereikende weerstandscapaciteit. Dat impliceert dat de financiële consequenties van bijvoorbeeld een ongunstigere cliëntenontwikkeling op Walcheren dan het landelijk gemiddelde of een tegenvallende productie- en/of detacheringsomzet direct voor rekening komen van de deelnemende gemeenten.

Onzekerheid is er ook ten aanzien van Rijksvergoedingen. De BUIG-vergoeding is daarin een belangrijke factor. Deze vormt ruim 50% van onze inkomsten, maar wordt twee keer per jaar door het Rijk herzien. De afgelopen jaren hebben laten zien dat ook daarin grote schommelingen kunnen optreden, tot wel € 2,5 miljoen per jaar.

Vanuit de gewenste (en door de overheid verplicht gestelde) verduurzaming van de gebouwen zijn extra (eenmalige) kosten te verwachten. Dit komt door het voortijdig vervangen van nog werkende, niet-duurzame apparatuur. In een latere fase legt Orionis Walcheren hiervoor een plan voor aan gemeenten, dit kan leiden tot financiële gevolgen in 2026.

Regionale Uitvoeringsdienst Zeeland (RUD)

Vestigingsplaats: Terneuzen

Doel: Primair richt de RUD zich op het verlenen van milieuvergunningen en behandeling van meldingen in het kader van de Omgevingswet, de Wet milieubeheer en het activiteiten-besluit. Tevens worden vergunningen, meldingen en ontheffingen behandeld in het kader van Vuurwerkbesluit, de Wet luchtvaart, de Wet bodembescherming, de Ontgrondingen-wet en de Waterwet. Daarnaast is ook het toezicht op en de handhaving van alle andere binnen de RUD Zeeland ondergebrachte wetgevingen georganiseerd, zoals het toezicht op bodemsaneringen, grondstromen en ontgrondingen alsmede het toezicht op de natuurwetgeving, zwembaden en zwemplaatsen, luchtvaart, vuurwerktaken en op provinciale verordeningen

Programma: Volksgezondheid en Milieu

Partijen: Provincie Zeeland; alle 13 Zeeuwse gemeenten.

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: Ook de komende jaren zijn er allerlei zaken die de RUD Zeeland in meer of mindere mate gaan beïnvloeden:

• Het contract voor huisvesting en PIOFAC- taken kende een einddatum van 31 december 2023; Dit contract is verlengd en kent nu een einddatum van 31 december 2025. Vanaf 1 januari 2026 is er een nieuw contract voor huisvesting in Middelburg en daarnaast treedt er per die datum ook een nieuw contract voor PIOFAC-taken met de provincie in werking.

• Het AB zal een keuze moeten maken om het beleid (Zeeuwse kwaliteit) en de hiervoor benodigde middelen met elkaar in lijn te brengen. Dit heeft een wezenlijke invloed op de bijdrage van de deelnemers en het weerstandsvermogen van de RUD Zeeland;

• De Omgevingswet is in 2024 ingevoerd. Dit vraagt nog steeds om substantiële inzet en brengt de nodige veranderingen voor de organisatie met zich mee. Naar verwachting kan eind 2025/begin 2026 een eerste balans opgemaakt worden van de impact van de Omgevingswet op de werkzaamheden.

• Het verkennende onderzoek naar de samenwerking GGD, VRZ en RUD Zeeland heeft eind 2023 een herstart gekregen. In 2024 is het verkennende onderzoek afgerond, waarbij is ingestemd is met het voorgestelde inhoudelijke samenwerkingsagenda voor 2024-2028. De instemming op het uitwerken van een businesscase voor gezamenlijke bedrijfsvoering en huisvesting betreft enkel VRZ en GGD. Na drie jaar op de nieuwe locatie zal de RUD de optie van gezamenlijke huisvesting opnieuw bezien.

• RUD Zeeland werkt aan de versterking van de organisatie om in april 2026 te voldoen aan de zes criteria voor een robuuste omgevingsdienst, zoals vastgesteld door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze transitie is ingezet na de goedkeuring van het plan van aanpak (Robuuste RUD) door het Algemeen Bestuur op 9 september 2024

• Bestuurlijk is de wens uitgesproken om de financieringssystematiek van de RUD Zeeland te herijken. Om die reden is er gestart met de verkenning van de mogelijkheden en inmiddels wordt een mogelijke variant verder verkend.

• Het rapport commissie Van Aartsen in opdracht van ministerie IenW. In 2024 is het 2 jarige programma IBP VTH (Interbestuurlijkprogramma versterking VTH stelsel) afgerond. Het bestuurlijk programma is voortgekomen uit onder andere de bevindingen uit het rapport Van Aartsen. In 2025 worden er samenwerkingsafspraken gemaakt over de verdere uitrol van de producten en diensten uit het IBP VTH. Dit gaat invloed hebben op de uitvoering van VTH taken en bedrijfsvoering bij gemeenten, provincie en de omgevingsdienst.

Risico’s: Ondanks de stappen die zijn gezet met de uitvoering van het plan van aanpak Robuuste RUD blijft er sprake van een spanningsveld tussen de omvang en de kwaliteit van de taken enerzijds en de beschikbare capaciteit en expertise anderzijds. De krapte op de arbeidsmarkt en een onevenwichtig personeelsbestand versterken dit risico. Daarbij is het nog onzeker of de gekozen KPI van een minimumomzet van 16,5 miljoen euro voldoende is om de gewenste robuustheid en continuïteit te realiseren.

De bijzondere positie van Zeeland als risicogebied, met een relatief hoog risicoprofiel in verhouding tot het aantal inwoners en de beschikbare capaciteit, maakt dat de uitvoering van met name de milieutaken kwetsbaar blijft en blijvende aandacht vraagt van bestuur en organisatie.

Openbaar Lichaam Afvalstoffenverwijdering Zeeland (OLAZ)

Vestigingsplaats: Kapelle

Doel: OLAZ heeft tot doel de behartiging van de gemeenschappelijke belangen van de deelnemers op het gebied van de afvalstoffenverwijdering.

Ter uitvoering van het hierboven omschreven doel heeft het openbaar lichaam de volgende taken: (a) de zorg voor de verwijdering van afvalstoffen, (b) het desgevraagd adviseren van de deelnemers over het uitvoeren van relevante bepalingen van de Wet milieubeheer en de daaruit voortvloeiende voorschriften, (c) het vaststellen van de tarieven voor de verwijdering van afvalstoffen, (d) het uitvoeren of doen uitvoeren van andere taken op het gebied van de afvalstoffenverwijdering, zo het algemeen bestuur daartoe besluit, met dien verstande dat aldus aan deelnemers zonder hun instemming geen andere verplichtingen kunnen worden opgelegd dan die voort­ vloeien uit deze regeling, (e) het geven van voorlichting op het gebied van afvalpreventie en -verwijdering en (f) het op verzoek van een of meerdere deelnemers uitvoeren of doen uitvoeren van een andere taak op het gebied van afvalstoffenverwijdering.

Programma: Volksgezondheid en Milieu

Partijen: Alle 13 Zeeuwse gemeenten

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in Dagelijks Bestuur en Algemeen Bestuur

Ontwikkelingen: In het kader van het traject heroriëntatie gemeentelijke taken moet nog onderzocht worden of het interessant is voor de gemeente Middelburg om dienstverleningsovereenkomsten met de ZRD te sluiten. Het college heeft op basis van de onderzoeken en de interactie hierover tussen gemeente en ZRD besloten om eerst het afvalbeleid in Middelburg volledig uit te rollen en dan pas de afweging tot het sluiten van een DVO te maken.

Het eerdere streefdoel van 100 kilo per inwoner is voor vele Zeeuwse gemeenten nog niet bereikt. Ook ligt er vanuit Europa een nieuwe norm: in 2035 moet 65 procent van al ons afval hergebruikt worden. Van kilo’s restafval gaan we naar een percentage hergebruikt materiaal in het totale huishoudelijke afval. Het accent ligt vanaf nu op het percentage hergebruikt materiaal. Het aantal kilo’s restafval wordt daarmee een resultaat van de recycledoelstelling.

De hoeveelheid restafval bedroeg in 2024 126 kilo per inwoner (exclusief grofvuil en verbouwingsrestafval).

Een deel van deze opgave ligt bij de inzameling van het grofvuil en verbouwingsrestafval (25 kilo per inwoner). Er is sprake van invoering van toegangscontrole- en registratiesysteem voor de Zeeuwse milieustraten per 1 november 2025 om bedrijfsafval te weren en inwoners verder te stimuleren tot afvalscheiding. Daarnaast wordt verder gewerkt aan de toekomstbestendigheid van de milieustraten. Naast wet- en regelgeving wordt onderzocht of meer invulling gegeven kan worden aan waar en op welke wijze kringloop en/of demontage kan worden ingebed op de milieustraat, alsook mogelijkheden tot milieueducatie.

Risico's: Geen bijzondere risco's.

Vennootschappen

Hieronder volgen de deelnemingen in vennootschappen waarin de gemeente een bestuurlijk (of stemrecht) en financieel belang heeft. De aan de gemeente gelieerde BV’s/NV’s zijn:

BV Monumentenbeheer Middelburg

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: Restauratie, onderhoud en beheer van monumenten of gebouwen die vanwege hun historie of architectuur belangrijk zijn of voor het stadsbeeld karakteristiek zijn. Speciale aandacht gaat uit naar gebouwen die verloren dreigen te gaan. Het werkgebied van de BV is de gemeente Middelburg.

Programma: Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen: Gemeente Middelburg

Bestuurlijk belang: Lid van de Raad van Commissarissen

Ontwikkelingen: De huidige omstandigheden op de onroerend goed markt zijn zodanig dat de BV Monumentenbeheer daar momenteel geen actieve rol in kan spelen. De activiteiten in 2026 zullen zich dan vooralsnog beperken tot de beheerstaken van het eigen onroerend goed. Doordat genoemde situatie zich al langere tijd voordoet zal gekeken worden naar de toekomst van de BV met een mogelijke herijking van de doelstellingen om daarmee de BV een waardevolle bijdrage te kunnen laten leveren aan de instandhouding en bescherming van het gebouwde erfgoed in de gemeente Middelburg.

Risico's: Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

NV Economische Impuls Zeeland

Vestigingsplaats: Vlissingen

Doel: Economische Impuls Zeeland stimuleert en faciliteert (kennis)economische ontwikkelingen in de meest brede zin van het woord.

Programma: Economie

Partijen: Gemeente Middelburg, overige Zeeuwse gemeenten, provincie Zeeland en Stichting SER Zeeland

Bestuurlijk belang: Vertegenwoordiging in AVA.

Ontwikkelingen: De werkzaamheden richten zich met name op verkenning naar kansrijke ontwikkelingen, acquisitie activiteiten om bedrijven aan te trekken en zich te vestigen in Zeeland en zullen innovatieve startende en groeiende bedrijven begeleid en gefaciliteerd worden op het gebied van financiering.

Risico's: Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

GBE-Aqua B.V

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: De vennootschap heeft ten doel het houden en beheren van aandelen in Evides en het uitoefenen van stemrecht daarop voor eigen rekening en risico, maar ten behoeve van de aandeelhouders van de vennootschap.

Programma: Bestuur en Ondersteuning.

Partijen: Alle 13 Zeeuwse gemeenten, Provincie Zeeland en de gemeenten Goeree-Overflakkee, Woensdrecht en Bergen op Zoom.

Bestuurlijk belang: De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (5,785%).

Ontwikkelingen: Hoofdtaak van de B.V. is het beheer van de aandelen in Evides. De aandeelhouders hebben zich bij oprichting van de BV verplicht om ontvangen dividenduitkeringen vanuit PZEM via kapitaalstorting door te storten aan GBE-Aqua om versnelde aflossing van de lening te kunnen realiseren. In 2024 heeft de laatste kapitaalstorting plaatsgevonden en heeft GBE-Aqua vanuit deze middelen de volledige lening van € 370 miljoen afgelost. Als gevolg hiervan zijn de toekomstige dividenduitkeringen vanuit ZEH weer vrij besteedbaar binnen de gemeentelijke begroting.

Risico's: Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

Stadsgewestelijk Zwembad Vastgoed B.V.

Vestigingsplaats: Vlissingen

Doel: Het beheren en (doen) exploiteren van het stadsgewestelijk zwembad. Insteek is dat alle inwoners tegen betaalbare tarieven moeten kunnen deelnemen aan activiteiten in het zwembad. Fitness, verenigingen, schoolzwemmen en instructiezwemmen zijn de belangrijkste vormen van activiteiten die momenteel in het zwembad tot uitvoering worden gebracht. De gemeente ondersteunt op deze wijze het Middelburgs sportbeleid.

Programma: Sport, Cultuur en Recreatie

Partijen: Gemeente Middelburg en Vlissingen beide voor 50% aandeelhouder, Sportfondsen Middelburg-Vlissingen BV (exploitant).

Bestuurlijk belang: Aandeelhouder, lid van directie

Ontwikkelingen: Met ingang van 1 januari 2024 is een huur- en exploitatieovereenkomst aangegaan met de nieuwe exploitant Sportfondsen Middelburg-Vlissingen BV (Feel Fit Center Middelburg-Vlissingen). In 2026 wordt samen met de exploitant een verduurzaamheidsplan opgesteld.

Risico's: Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

Gemeentelijke Vervoerscentrale Zeeland B.V.

Vestigingsplaats: Terneuzen

Doel: De Gemeentelijke Vervoerscentrale verzorgt de planning en regie van voertuigen voor doelgroepenvervoer dat onder verantwoording van de gemeente valt. Zij is verantwoordelijk voor de organisatie van het WMO-vervoer en Leerlingenvervoer.

Programma: Sociaal Domein / Onderwijs

Partijen: De gemeenten in de regio Zeeuws Vlaanderen, Oosterschelderegio, Walcheren en de Provincie Zeeland zijn aandeelhouder.

Bestuurlijk belang: Iedere zes weken vindt bestuurlijk overleg plaats. Hierin zijn ook de Walcherse gemeenten vertegenwoordigd. Vanuit de gemeente Middelburg sluit wethouder mevrouw Treurniet aan bij dit bestuurlijk overleg.

Op dit moment wordt gewerkt aan een intentieverklaring voor de nieuwe gemeenschappelijke regeling over het omvormen van de GVZ naar de Mobiliteitscentrale Zeeland (MCZ). Deze intentieverklaring dient ondertekend te worden door de 13 Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland. Dit is ingegeven door het feit dat 1 januari 2025 de Regionale Mobiliteitsstrategie (RMS) van start gaat. Het is de bedoeling dat de MCZ ook de regie over het fijnmazig vervoer gaat voeren.

Ontwikkelingen: Iedere zes weken vindt bestuurlijk overleg plaats. Hierin zijn ook de Walcherse gemeenten vertegenwoordigd. Vanuit de gemeente Middelburg sluit wethouder mevrouw Treurniet aan bij dit bestuurlijk overleg.

Op dit moment wordt gewerkt aan een intentieverklaring voor de nieuwe gemeenschappelijke regeling over het omvormen van de GVZ naar de Mobiliteitscentrale Zeeland (MCZ). Deze intentieverklaring dient ondertekend te worden door de 13 Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland. Dit is ingegeven door het feit dat 1 januari 2025 de Regionale Mobiliteitsstrategie (RMS) van start gaat. Het is de bedoeling dat de MCZ ook de regie over het fijnmazig vervoer gaat voeren.

Risico's: Geen risico's waarbij de gemeente Middelburg direct financieel benadeeld wordt.

Zeeuwse Energie Houdstermaatschappij NV

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: ZEH (voormalig PZEM) is een houdstermaatschappij met belangen in een aantal deelnemingen en een aanzienlijke financiële positie. De organisatie van ZEH kenmerkt zich als een compacte beheerorganisatie. De grootste en belangrijkste deelneming is een aandelenbelang van 70% in de Elektriciteits Produktiemaatschappij Zuid-Nederland (EPZ), waarin onder andere de kerncentrale Borssele is ondergebracht. ZEH draagt vanuit goed rentmeesterschap zorg voor de deelnemingen en de financiële positie om de huidige aandeelhouderswaarde te behouden.

Programma: Bestuur en Ondersteuning

Partijen: Alle Zeeuwse gemeenten, gemeente Bergen op Zoom, Woensdrecht, Goeree-Overflakkee en de Provincies Zeeland, Noord Brabant en Zuid Holland.

Bestuurlijk belang: De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (5,779%).

Ontwikkelingen: Na verkoop van de onderdelen Indaver, Delta Retail, Enduris (netwerkbedrijf), het aandelenbezit Evides en de Wholesaleactiviteiten blijft de gemeente aandeelhouder van de overblijvende activiteiten van voormalig PZEM, nu ZEH (Zeeuwse Energie Houdstermaatschappij). Naast een paar kleinere deelnemingen betreft dit hoofdzakelijk het belang van 70% in EPZ. Op het gebied van kernenergie hebben de aandeelhouders van PZEM een brief vanuit het Ministerie van Economische Zaken ontvangen om medewerking te verlenen aan het onderzoek voor het realiseren van één of meerdere nieuwe kerncentrales in Nederland. Als gevolg van de herstructurering en verkoop van bedrijfsonderdelen heeft herijking van de aandeelhoudersstrategie ZEH plaatsgevonden.

Risico's: Geen.

Bank Nederlandse Gemeenten

Vestigingsplaats: Den Haag

Doel: BNG is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. Met gespecialiseerde dienstverlening draagt de BNG bij aan het zo laag mogelijk houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarmee is deze bank essentieel voor de publieke taak.

Kerntaak van de BNG is om tegen lage tarieven te voorzien in lange kredietverlening aan decentrale overheden en in kredietverlening onder garantie van overheden. BNG vertaalt haar missie in de volgende doelstellingen, (1) het behoud van substantiële marktaandelen in de Nederlandse publieke sector en het semi-publieke domein en (2) het behalen van een redelijk rendement voor de aandeelhouders.

Programma: Bestuur en Ondersteuning

Partijen: Gemeenten en andere publiekrechtelijke lichamen in Nederland.

Bestuurlijk belang: De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (€ 0.1 miljoen)

Ontwikkelingen: Reguliere uitvoering kerntaken.

Risico's: Geen.

Stedin Holding NV

Vestigingsplaats: Rotterdam

Doel: Stedin is de onafhankelijke netbeheerder binnen Stedin Groep. Stedin Groep beheert het deel van het elektriciteitsnetwerk en het gasnetwerk in haar verzorgingsgebied in de Randstad en de provincies Utrecht en Zeeland. Ook een deel van Noord-Holland en Friesland behoort tot het werkgebied.

Stedin is verantwoordelijk voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van deze transport- en distributienetten voor elektriciteit, gas en warmte. Het telt ruim 2 miljoen particuliere en zakelijke klanten. DNWG Groep beheert het energienet voor zo'n 200.000 Zeeuwse huishoudens en bedrijven. DNWG Infra legt netwerken aan en onderhoudt deze.

Programma: Bestuur en Ondersteuning

Partijen: Nederlandse Staat, diverse Provincies en diverse gemeenten (w.o. Gemeente Middelburg).

Bestuurlijk belang: De gemeente heeft zeggenschap in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ter grootte van het aandeel in het geplaatste aandelenkapitaal (€ 0.5 miljoen)

Ontwikkelingen: Reguliere uitvoering kerntaken.

Risico's: Geen.

Stichtingen

Hieronder de stichting waarmee de gemeente zowel bestuurlijk als financieel verbonden is.

Stichting Roosevelt Academy Fonds

Vestigingsplaats: Middelburg

Doel: Genereren van rendement op belegd vermogen ten behoeve van University College Roosevelt UCR.

Programma: Onderwijs

Partijen: Gemeente Middelburg en de UCR

Bestuurlijk belang: Ambtelijke vertegenwoordiging in stichtingsbestuur.

Ontwikkelingen: Beleggen en beheer hoofdsom met als doel het behaalde rendement aan te wenden voor de exploitatie UCR.

Risico's: Geen bijzondere risico's.