Toelichting financiële positie

Uitgangspunten voor de (meerjaren)begroting

Bij het opstellen van de begroting 2024 en de meerjarenramingen 2025 tot en met 2027 is van het volgende uitgegaan:

Aantallen inwoners en woningen

Inflatiecorrectie budgetten

(mutaties zijn ten opzichte van de ramingen van het voorgaande jaar).

Personeelslasten

Bij de raming van de loonkosten 2024 is uitgegaan van de in april 2023 definitiief vastgesteld CAO voor gemeenteambtenaren. Dit betekende dat de basis voor 2024 bijgesteld moest worden. In de begroting 2023 was rekening gehouden met 3,6% loonindex terwijl een doorrekening van deze nieuwe CAO aangeeft dat dit 7,65% had moeten zijn. De looptijd van deze CAO kent een looptijd van een jaar. Voor 2024 wordt rekening gehouden met een verwachte loonontwikkeling van 4,2% op basis van de meicirculaire 2023 (loonvoet sector overheid).

Prijsstijgingen

Het economische herstel uit de coronarecessie gaat gepaard met een aanzienlijke hogere inflatie (m.n. veroorzaakt door hoger energieprijzen). Hierdoor zijn de gehanteerde prijsverhogingen/inflatiecorrectie bij begroting 2023 te laag is ingeschat. In de kadernota 2024 - 2027 is rekening gehouden met een bijstelling van 3,6% op de budget 2023. Naast deze correctie wordt voor 2024 rekening gehouden met een prijsverhogingen van 2,4%. Per saldo wordt dus rekening gehouden met een verhoging van 6%. De stucturele extra prijsbijstelling voor de komende 4 jaar is gebaseerd op het 5 jaarlijks gemiddelde percentage van het Centraal Planbureau (CPB), het zogenoemde Centraal Economisch Plan (CEP) 2023.

Subsidies

De indexering van subsidies wordt gelijkgesteld aan het gemiddelde van de inflatiecorrectie en de loonstijging in enig jaar. Voor 2024 betekent dit 3,4%.

Gemeenschappelijke regelingen

Jaarlijks stelt de VZG een richtlijn op met een percentage voor de toegestane inflatiecorrectie op de gemeentelijke bijdrage aan gemeenschappelijke regelingen. Het Algemeen Bestuur van de VZG heeft besloten om de ”VZG-indexatierichtlijn”, de toegestane inflatiecorrectie voor de begroting 2023 van GR-en, te corrigeren met 4,5 %, tot in totaal 7,2 %. Deze aanpassing heeft structurele doorwerking met betrekking tot het opstellen van de GR-begrotingen 2024. De eerder vastgestelde VZG-richtlijn 2024 is vastgesteld op 3,4% en wordt voor de komende 4 jaar toegepast.

Rentelasten

Voor nieuwe investeringen die in het begrotingsjaar zullen plaatsvinden wordt rekening gehouden met een rente van 3,0%. De rentelasten voor investeringen die inmiddels zijn gerealiseerd wordt een (rente)omslag gehandteerd. Dit rentepercentage is een afgeleide van de te verwachte rentekosten op basis van onze leningportefeuille afgezet tegen de totale boekwaarde van de bezittingen. In parafgraaf financiering is dit nadere omschreven.

Grondbedrijf

Voor de toerekening van rente aan in exploitatie genomen grondcomplexen geldt een in het BBV voorgeschreven methode van rentetoerekening. Het aan het grondbedrijf toe te rekenen rentepercentage dient gelijk te zijn aan het gemiddelde rentetarief van de totale gemeentelijke leningportefeuille.

Tarieven belastingen en overige inkomsten

Voor verhoging van deze tarieven wordt uitgegaan van het gemiddelde van de inflatiecijfers van de verwachte loon- en prijsontwikkeling.

Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen

Conform het BBV dienen eventuele reserveringen ten aanzien van vakantiegeld en –dagen niet te worden verantwoord als sprake is van zogenaamde arbeidsgerelateerde verplichtingen van gelijkblijvend niveau. Ten aanzien van de reservering vakantiedagen dient echter in het geval van een eventueel stuwmeer/spaarverlof wel een schuld opgenomen te worden op basis van artikel 44, lid 1a, BBV.

Investeringen

In de begroting wordt uitgegaan van een stand van de geactiveerde investeringen van circa € 229 miljoen. Dit bedrag is inclusief ongeveer € 53 miljoen dat is geïnvesteerd in projecten van het Grondbedrijf. Het bedrag van de geactiveerde investeringen genereert een kapitaallast van ruim € 11,2 miljoen.

Financiering

Om investeringen te kunnen doen moet de gemeente in de meeste gevallen geld lenen. Voor wordt uitgegaan van een lening schuld van ca. € 128 miljoen. De komende 3 jaren zal de schuld van de gemeente naar verwachting toenemen tot € 159 miljoen 31 december 2027. De toename van deze schuld komt vooral door toekomstige investeringen, zoals restauratie Stadhuis, verbouw CSW en verduurzaming gemeentelijke panden. De boekwaarde van het grondbedrijf daalt in de komende 4 jaar met € 20 miljoen, dit weegt niet op tegen de toekomstige investeringen zoals hierboven benoemd. Naast de leningen voor de gemeente is er nog ruim € 4,3 miljoen aan leningschuld dat is doorgeleend aan derden. Deze lening loopt in 2026 af.

Balans per 31 december

Het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten legt de verplichting op om in de begroting een geprognotiseerde balans op te nemen.

Toelichting op de balans

(Im)materiële vaste activa

Onder de materiële vaste activa vallen de gronden en terreinen, (bedrijfs)gebouwen, grond-, weg- en waterbouwkundige werken, vervoervoermiddelen, machines en overige activa. De afname van de materiele vaste activa wordt veroorzaakt door de reguliere afschrijvingen. Hier worden ook de strategische gronden (grondbedrijf) verantwoord.

Financiële vaste activa

Deze categorie bestaat uit verstrekte geldleningen en deelnemingen aan andere organisaties.

Voorraden

Dit betreft voornamelijk de in exploitatie genomen grondcomplexen. Indien een verlies op een exploitatie wordt verwacht, vindt correctie plaats door middel van vorming van een voorziening die wordt gevormd op contante waarde waarbij de disconteringsvoet gelijk is een het maximale meerjarig streefpercentage van de Europese Centrale Bank voor de inflatie binnen de Eurozone. Dit is 2%.

Eigen vermogen (reserves) en voorzieningen

Een specificatie van het verwachte verloop van de reserves en voorzieningen is opgenomen aan het eind van dit hoofdstuk.

Vaste schuld

Dit betreft de door de gemeente aangetrokken langlopende geldleningen. De afname in de verdere jaren wordt met name veroorzaakt doordat de grondpositie afneemt op basis van de het basisscenario van de doorrekening grondbedrijf.

Stand van zaken Reserves en Voorzieningen

Het belangrijkste verschil tussen reserves en voorzieningen is dat de raad bij de reserves een grote mate van vrijheid heeft om de bestemming van de reserves te wijzigen. Zolang de gemeenteraad de bestemming van geoormerkt geld kan veranderen is er sprake van een bestemmingsreserve. De reserves worden dan ook gerekend tot het eigen vermogen van de gemeente.

Bij voorzieningen ligt de besteding vast, en is er sprake van concrete verplichtingen. Voorzieningen worden gerekend tot het vreemde vermogen van de gemeente. In onderstaande tabel wordt de stand en het verloop van de reserves en voorzieningen weergegeven.

Overzicht reserves en voorzieningen

Berekende EMU-saldo