Verkeer, vervoer en waterstaat

De gemeente is verantwoordelijk voor het aanleggen en beheren van infrastructuur, het faciliteren van diverse vervoersvormen, het realiseren van parkeervoorzieningen en het goed afwikkelen van verkeer- en vervoerstromen. Veiligheid staat hierbij voorop.

We willen een samenleving waaraan iedereen zo veel mogelijk kan deelnemen. De gemeente vindt het daarom belangrijk dat iedereen zoveel mogelijk overal zelfstandig kan wonen en komen. Het is om die reden dat de openbare ruimte waar mogelijk toegankelijk moet zijn. Op die manier kunnen we allerlei voorzieningen bereiken en gebruiken.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• GVVP Middelburg 2030

• Kaders beleidsplan wegbeheer 2024-33

Overige vastgestelde beleidsnota's:

• Regionale Mobiliteitsstrategie

• Noititie wegbeheer gemeente Middelburg 2017-2021

• Middelburgse Visie Milieu

Wat willen we bereiken?

Maatschappelijk effect

Het borgen en daar waar mogelijk verbeteren van de bereikbaarheid en toegankelijkheid van Middelburg voor alle mensen. Inwoners en bezoekers van Middelburg moeten zich veilig en vlot kunnen verplaatsen door en rond de stad. Zonder al te veel oponthoud en het veroorzaken van overlast en milieuhinder. Daarnaast moet er voldoende parkeergelegenheid zijn.

Doelstellingen

1. Het verduurzamen van mobiliteit

2. Het behouden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

3. Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom

4. Het verbeteren van de bereikbaarheid binnen Middelburg

5. Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers met behoud van een hoog bezettingspercentage van de parkeerconcentraties

6. Een autoluwe binnenstad

7. Een toegankelijke stad voor iedereen

Wat gaan we daarvoor doen?

1. Het verduurzamen van mobiliteit

Het grootste deel van de afgelegde reiskilometers gebeurt met de auto. Hier is dan ook de meeste winst te behalen door:

• het voorkomen, verkorten of verminderen van autoverplaatsingen

• het veranderen van vervoerswijze: te voet, per fiets en/of met het openbaar vervoer

• het verschonen van verplaatsingen: zorg dat verplaatsingen met schone auto’s worden gemaakt. Bijvoorbeeld elektrische auto’s of auto’s op groen gas

• Het bevorderen van gedeeld gebruik in plaats van autobezit.

Onze mobiliteit gaat de komende jaren fors veranderen. De groei van elektrische auto's en laadinfrastructuur zet door. Het delen van bezit wordt mogelijk vanzelfsprekender. Bij mobiliteit geldt: eerst inzetten op energie besparen en dan hernieuwbare energie toepassen om de mobiliteit te verduurzamen. Dit vertaalt zich in onderstaande ontwikkelingen:

• de steeds verdergaande ontwikkeling via internet, digitalisering van allerlei (overheid) diensten en flexibel werken betekent dat de noodzaak om fysiek aan het verkeer deel te nemen afneemt. Naar verwachting zal thuiswerken voor een nader te bepalen percentage van de totale werktijd de norm worden. Een concreet voorbeeld is de gemeente Middelburg als werkgever, waar hybride werken tot maximaal 50 % mogelijk is gemaakt.

• de fiets staat in het gemeentelijk mobiliteitsbeleid op nummer één. In een continu proces worden - gezamenlijk met maatschappelijke organisaties - maatregelen voorgesteld die het fietsen stimulerende en/of de verkeersveiligheid verhogen. Afhankelijk van de beschikbare financiële middelen worden deze op korte of langere termijn uitgevoerd.

• voor het stimuleren en faciliteren van elektrisch rijden worden laadpalen geplaatst.

2. Het behouden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer

“In ons mobiliteitsbeleid staat het langzaam verkeer (fiets en voetganger) op nummer één.”  De basis voor de aanpak ligt in het GVVP 2030. Hiervoor wordt al jaren een integraal programma aan fietsgebruik stimulerende projecten gehanteerd. Dit programma met projecten richt zich op verbetering van de omstandigheden van fietsers op enerzijds de fietsroutes in de binnenstad en anderzijds de fietsroutes vanuit de wijken naar het buitengebied.

Projecten/maatregelen gericht op het verhogen van de verkeersveiligheid, optimaliseren en verbeteren van 30 km/u wegen et cetera dragen bij aan het in stand houden van het hoge aandeel fietsverkeer in het totale verkeer of zelfs verder verhogen hiervan. Dit is in feite een permanent lopende activiteit welke in samenspraak met de bewoners, verkeerswerkgroepen, fietsersbond, politie etc. wordt uitgevoerd.

Het (auto) parkeerbeleid vervult een sleutelrol om het fietsklimaat te veraangenamen. Autoluw zorgt sowieso voor minder conflicten, maar verbetert ook direct de concurrentiepositie van de fietser. Verder ligt er een opgave in het verbeteren van het fietsparkeren in de binnenstad. Het vertrekpunt is het optimaal faciliteren van de stallingsbehoefte van de fietser. Optimaal faciliteren is het aanbieden van de juiste voorziening op de juiste plaats. Hierbij maken we onderscheid naar type gebruiker. Bij korte bezoeken moet de oplossing laagdrempelig zijn. Veelal wordt er (toch) gebruik gemaakt van de standaard en zijn stallingsvoorzieningen (dus) niet per se nodig. Duurt het bezoek langer, dan kijkt fietser uit naar een goed/ beter ingerichte stallingsmogelijkheid. Ze laat zich dan misschien wel verleiden de fiets iets verder weg van de bestemming te stallen. Zo helpt de fietsenstalling op het Zusterplein bij het faciliteren van de parkeervraag van de bezoeker die een langere tijd in de binnenstad verblijft.

Meten is weten. Op moment van schrijven (zomer 2023) voeren we een parkeeronderzoek uit. Op meerdere momenten van de dag gedurende een week tellen we alle geparkeerde fietsen in de binnenstad. Dit geeft een beeld van totale parkeervraag, op verschillende momenten, op verschillende locaties. Onderzoek herhaalt zich in het najaar. Dit maakt vergelijk mogelijk tussen hoog- en laagseizoen. Resultaten van het onderzoek geven inzicht in omvang de (parkeer)opgave voor het fietsparkeren in de binnenstad.

Schroetracé

Voor het optimaliseren van de doorstroming fietsers op het Schroetracé is onderzoek en beleidswijziging t.a.v. huidige prioritering verkeerslichtenregeling noodzakelijk. Dit onderzoek start in 2024.

Pilot Gravenstraat.

In de Gravenstraat (gedeelte tussen Zusterstraat en Markt) is het fietsverbod opgeheven. Dit ter verbetering van de bereikbaarheid van de Markt (en de aanwezige parkeervoorzieningen). Evaluatie van de pilot wordt betrokken bij de opgave voor verbetering fietsparkeren in de binnenstad.

Tellingen

Ieder jaar in dezelfde week en op dezelfde dag vindt een meting plaats van het aantal fiets- en voetgangerspassages over de Kanaalkruisingen (zie hieronder). De hoogte van deze steekproef meting wordt mede bepaald door een aantal niet te beïnvloeden omstandigheden; zoals bijvoorbeeld weersomstandigheden. In verband met de coronacrisis zijn zowel in 2020 als 2021 geen verkeerstellingen van het fiets- en voetgangersverkeer gehouden op de Kanaalkruisingen. Geconstateerd kan worden dat het aantal fietsers in 2023 ten opzichte van 2022 is afgenomen. Een verklaring hiervoor kan gevonden worden in de slechte weersomstandigheden. Op de teldag was het weer zeer regenachtig met onweersbuien.

3. Het verhogen van de verkeersveiligheid binnen de bebouwde kom

Samen met de verkeerswerkgroepen, politie, fietsersbond en andere relevante partijen wordt continu gewerkt aan een verhoging van de verkeersveiligheid. Zoals uit onderstaande grafiek is af te lezen, is er zowel landelijk als lokaal een lichte stijging in het aantal verkeersongevallen binnen de bebouwde kom. Hierbij dient wel gerealiseerd te worden dat vanwege COVID-19 het verkeer- en vervoerbeeld in 2020 en 2021 niet representatief is.

Het aantal verkeersongevallen per 1000 inwoners, Middelburg vergeleken met Nederland (Bron: Waar staat je gemeente?)

4. Het verbeteren van de bereikbaarheid binnen Middelburg

Ook in 2024 werkt Middelburg gestaag verder aan behoud en daar waar mogelijk verbetering van de bereikbaarheid en aan verhoging van de verkeersveiligheid op het wegennet. In het nieuwe gemeentelijk verkeer- en vervoerplan is het accent in het mobiliteitsbeleid vooral komen te liggen op het verder optimaliseren van het bestaande wegennet op basis van de wegencategorisering.

De optimalisatie bestaat uit enerzijds het aanpakken van gesignaleerde verkeersproblemen, bijvoorbeeld komend uit de overleggen met de verkeerswerkgroepen. Anderzijds gaat het om de meer vanuit beleid gestuurde projecten (GVVP 2030). Hiervoor moet wel vaak enkele jaren “gespaard “ worden om te kunnen uitvoeren. Vaak combineren we een aanpassing van de weg met werkzaamheden aan riolering en/of reconstructie.

Lopende projecten 2023/ 2024

Plannen in onderzoek, voorbereiding en/of uitvoering:

• Gebiedsontsluitingsvisie Veerse Meer zuid: Bestuurlijke besluitvorming robuuste ontsluiting en korte termijn maatregelen. In een participatief proces met bewoners en belanghebbenden verbetervoorstellen uitwerken en voorbereiden voor uitvoering van de korte termijn maatregelen Arnemuiden e.o.

• Actualisering parkeerbeleid auto- en fietsparkeren

• Onderzoek naar parkeer-/mobiliteitshubs aan de randen van de binnenstad op de locaties Nieuwlandsedreef, Oude Veerseweg en Hof van Tange

• Uitvoeren koppeling verkeersregelinstallaties aan een Netwerk Management Systeem

• Start onderzoek ‘30 km/uur de norm binnen de bebouwde kom’

• Voorbereiden en vervanging diverse verkeersregelinstallaties. Ontwikkelen en voorbereiden plannen ter verbetering van  de verkeersveiligheid in het kader van het SPV (Strategisch Plan Verkeersveiligheid).

Monitoring ontwikkeling verkeersintensiteiten

De ontwikkeling van het (auto)verkeer wordt gemonitord (verkeerstellingen) en vergeleken met de verkeersmodelberekeningen van het geactualiseerde verkeersmodel. Resultaten daarvan laten zien dat er geen onvoorziene negatieve ontwikkelingen is op de aspecten bereikbaarheid en doorstroming. In het algemeen geldt dat door de N57 de autoverkeerintensiteiten op het Middelburgse wegennet zijn afgenomen. Hierdoor is meer ruimte ontstaan voor andere verkeerssoorten. Dit levert een positieve bijdrage aan de verkeersveiligheid en fietsvriendelijkheid van Middelburg. In verband met COVID-19 hebben we zowel in 2020 als 2021 te maken met een niet-representatieve verkeerssituatie. De verkeersintensiteiten blijven we monitoren. In dit verband is het ook goed te vermelden dat het hierboven genoemde Walchers verkeersmodel inmiddels een update heeft gekregen.

Wegenonderhoud in woonwijken

In 2016 zijn de kaders voor het wegbeheer vastgesteld. Het plan heeft een looptijd van 2017 tot en met 2021. In 2023 is na consultatie van de bewoners en raadsvertegenwoordigers een nieuw kader geformuleerd voor het beleid, beheer en onderhoud van de verhardingen. De raad heeft op 21 september 2023 besloten de variant Groen aan te houden wat een verhoging van de onderhoudskosten met € 500.000 met zich meebrengt.

Speerpunten in het plan zijn om de komende raadsperiodes de gegroeide hoeveelheid achterstallig onderhoud aan de verhardingen terug te brengen naar een niveau onder de 10%. Het overige deel van het budget wordt gebruikt voor integraal onderhoud samen met andere beleidsvelden als rioolonderhoud, klimaat- , verkeerskundige- en groenmaatregelen en werkzaamheden van nutsbedrijven. Door integraal te werken is het ook mogelijk om de buitenruimte af te stemmen op de actuele wensen van bewoners en belanghebbenden. Daarbij wordt steeds beoordeeld of het gebruik en de inrichting nog op elkaar aansluiten. Een speerpunt daarbij is om gelijktijdig klimaatadaptieve maatregelen te nemen. Dit kan vaak gerealiseerd worden door het omvormen van verhardingen naar groen. Waar mogelijk wordt verharding verwijderd of minimaal ontworpen. Op het gebied van duurzaamheid wordt steeds gestreefd om duurzame en circulaire materialen te gebruiken.

Integratie openbaar vervoer en doelgroepenvervoer Zeeland en Buurtbus Middelburg

Nadat de servicebus was gestopt werd deze tijdelijk vervangen door de seniorentaxibus (20 maart 2020 tot en met 1 maart 2021). Met ingang van 2 maart 2021 rijdt op dinsdag en donderdag de buurtbus 569. Ook hier geldt dat vanwege COVID 19 er geen sprake is van een representatieve verkeer- en vervoersituatie.

In het kader van de regionale mobiliteitsstrategie werken de wegbeheerders in Zeeland samen om het toekomstige openbaar vervoer op orde te krijgen. De nieuwe busconcessie start vanaf december 2024. Vanaf dat moment zal ook het vervoer met de flextaxi beschikbaar zijn. Voor de flextaxi wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van de materialen van het doelgroepenvervoer. Daarbij is het de bedoeling dat deze vanuit één gezamenlijke vervoerscentrale worden aangestuurd. In een dorp of stad zijn er straks meer opstappunten voor vervoer te vinden. Binnen de bebouwde kom is een opstappunt op maximaal 500 meter te vinden en buiten de bebouwde kom zal dit op maximaal 2,5 km zijn. In dit kader worden ook de mogelijkheden van verdere uitbreiding van de buurtbus qua locatie en dienstregeling onderzocht. In 2023 maar ook 2024 zal dit mobiliteitsnetwerk van grote en kleine bussen, flextaxi’s, deelmobiliteit en combinaties met doelgroepenvervoer en positionering van opstappunten ontwikkeld worden.

5. Voldoende parkeergelegenheid voor bewoners en bezoekers

Onderzoek naar parkeerdruk binnenstad

Bewoners en bezoekers van de binnenstad maken gezamenlijk gebruik van het bestaande parkeerareaal in de binnenstad. Met name vanuit de binnenstadbewoners komen er diverse signalen dat na het Coronajaar 2020 er een hoge parkeerdruk op maaiveld is ontstaan en geven aan in toenemende mate problemen te ervaren bij het vinden van een beschikbare parkeerplaats in de directe woonomgeving. Gemeente onderzoekt de parkeerdruk middels tellingen en maakt het bovengenoemde probleem inzichtelijk. Afhankelijk van de uitkomst van de tellingen en analyse worden de bijbehorende maatregelen voorgesteld.

Voor de in het Coalitieakkoord vermelde parkeerterreinen (hubs) aan de rand van de stad onderzoeken wij welke locatie en voorziening hiervoor in aanmerking komen. Vooralsnog hebben we een nieuw parkeerterrein aan de Nieuwlandsedreef en een parkeerdek op het parkeerterrein Oude Veerseweg (cycle hub) op het oog. Hiervoor is een investeringsbedrag van € 2.050.000 gemoeid.

Stimulering gebruik parkeergarages

Gemeente hanteert lagere parkeertarieven in de parkeergarages en hogere tarieven op het maaiveld. Voor de bezoeker aan de stad is het dus financieel gunstiger om de auto in de parkeergarage te zetten in plaats van in een parkeervak langs de weg. Hiernaast geldt dat de parkeerduur op het maaiveld begrenst is (maximale parkeerduur van 2 uur) en in de garages niet. Voor de bezoeker aan de binnenstad is het hierdoor aantrekkelijker om in de garages te parkeren.

Inmiddels zijn alle parkeergarages voorzien van een nieuw parkeermanagementsysteem met kentekenherkening. Hiermee zijn we in staat om op een nog efficiëntere wijze de parkeerexploitatie te verzorgen. Met het kentekenherkenningssysteem wordt het kenteken, bij het in- en uitrijden van de garage, door een camera geregistreerd. De slagboom zal dan automatisch openen. Het is voor de abonnementhouder niet meer nodig om de toegangsdruppel voor de zuil te houden en voor de dagelijkse bezoeker is het niet meer nodig om zijn of haar parkeerticket in te voeren tijdens het uitrijden. De camera registreert het kenteken en de slagboom zal automatisch openen. In de nabije toekomst is het tevens mogelijk om van huis uit vooraf - via de website of app - een parkeerplaats in de parkeergarages te reserveren. De parkeerder kan op dat moment zonder kaartje de parkeergarage in- en uitrijden en hoeft ter plaatse ook niet meer af te rekenen bij de betaalautomaat.

6. Een autoluwe binnenstad

Een autoluwe binnenstad is een binnenstad waarbij het niet-noodzakelijke autoverkeer zoveel als mogelijk wordt geweerd. Een autoluwe binnenstad draagt bij aan een verhoging van de verkeersveiligheid, het streven naar een meer fietsvriendelijke stad en een verhoging van de leef- en beeldkwaliteit. Het doorgaand verkeer (met herkomst en bestemming buiten de binnenstad) wordt afgeleid naar het rondwegstelsel. Bezoekers van de binnenstad worden – via het parkeerverwijssysteem – verwezen naar de parkeergarages aan de rand van de binnenstad, zodat daarmee het zoekverkeer naar parkeerplaatsen wordt verminderd. Maatregelen gericht op het faciliteren van parkeren, stimuleren van fietsverkeer en openbaar vervoer, evenals de inrichting van de wegenstructuur in en rondom de stad dragen bij aan het bereiken van een meer verkeersluwe binnenstad. Op dit moment (2023) onderzoekt de gemeente welke parkeermaatregelen bijdragen aan een verdere autoluwheid van de binnenstad en verruiming van de parkeermogelijkheden op maaiveld voor de binnenstadbewoners.

In de dialoogtafels in het kader van de omgevingswet is veelvuldig de opmerking gemaakt om het aantal auto’s in de (binnen)stad op weg naar 2050 verder terug te dringen en eventueel hiervoor in de plaats met deelauto’s of e-deelauto’s te gaan werken. Op dit moment staan op enkele plaatsen in de stad (elektrische) deelauto’s. Het gebruik wordt gemonitord en bij positieve resultaten zal deze vorm van deelmobiliteit verder in het mobiliteitsbeleid verwerkt worden. 

7. Een toegankelijke stad voor iedereen

In november 2020 heeft de gemeenteraad het prioriteitenplan “Toegankelijkheid openbare ruimte “vastgesteld. In het plan is vastgelegd hoe in de gemeente Middelburg de toegankelijkheid kan worden behouden en verbeterd. Speerpunten zijn; werken aan bewustwording over toegankelijkheid, behouden van een basiskwaliteit en verbeteren van toegankelijkheid bij onderhoudswerkzaamheden, regulier overleg inplannen met de belangenvereniging en knelpunten signaleren en zo mogelijk oplossen.

Samen met betrokken vertegenwoordigers van organisaties wordt verdere invulling gegeven aan de wijze waarop de door de jaren heen ingerichte openbare ruimte zo passend mogelijk toegankelijk gemaakt en gehouden kan worden. De komende jaren wordt er op dit gebied - conform het beleid voor het wegenonderhoud - met name ingezet op het verbeteren van kleine direct overlast gevende situaties, omvangrijker situaties worden aangepakt bij planmatig onderhoud.

Invulling van financiële ruimte kadernota 2024-2027

1. ¹ Voor een toelichting op de mutaties 2023 - 2026 zie (meerjaren)begroting 2023 - 2026.

1. Extra indexering van onderhoudsbudgetten wegen  

Momenteel heeft de gemeente Middelburg geen actueel wegenbeheerplan. Daarbij is er sprake van een teveel aan achterstallig onderhoud. In overleg met Provincie Zeeland zal dit jaar het nieuwe wegenbeheerplan (2024-2027) worden vastgesteld. Een plan voor het wegwerken van het achterstallig onderhoud is hier ook onderdeel van. De financiële vertaling van dit wegenbeheerplan moet de komende maanden nog verder worden uitgewerkt. De gemeenteraad zal in het najaar 2023 het nieuwe wegenbeheerplan definitief vaststellen en een keuze maken hoeveel budget voor de beleidsperiode 2024-2027 moet worden gereserveerd voor het wegenonderhoud.

2. Formatie coördinator kabels en leidingen

De energietransitie zal veel verandering geven op het gebied van kabels en leidingen, buizen voor warmtenetten, extra elektra, opslag van energie et cetera. Om dit toekomstbestendig te blijven uitvoeren is voor invulling van vergunningverlening en toezicht op deze werkzaamheden 2 fte noodzakelijk. De kosten hiervan kunnen opgevangen worden door hogere leges inkomsten.

3. Leges kabels en leidingen

De kosten van bovenstaande formatie kunnen opgvangen worden door de hogere inkomsten uit leges.

4. Formatie projectleider- en projectcoördinatoren

De hoeveelheid werk m.b.t. de aanleg van nieuwe civiele infrastructuur en tevens het beheer en onderhoud van bestaande in infrastructuur staat niet in verhouding tot de beschikbare capaciteit op dit gebied. Ook het het achterstallig onderhoud vraagt om extra capaciteit.

5. Renovatie vloeren parkeergarage Geere

Om een veilige parkeergarage die voldoet aan de gewenste onderhoudsconditie te garanderen is renovatie van de vloeren in parkeergarage Geere noodzakelijk. De vloeren zijn gemaakt als onderhoudsvrij. In de beheerplannen is daarom geen budget opgenomen voor vervanging/renovatie. In de loop van de jaren is de toplaag aangetast en moet vervangen worden. Schoonmaak wordt steeds moeilijker en op termijn zal gevolgschade ontstaan. Een nieuwe toplaag moet dit voorkomen.

6. Het op peil brengen voorziening onderhoud wegen op basis van niveau C+

In het raadsvoorstel wegenonderhoud is opgenomen dat we het wegbeheer uit willen voeren conform de uitgangspunten van scenario 2 (Basis C+) als bedoeld in de notitie Wegenbeheerplan 2024 – 2033 en het oppervlak met achterstallig onderhoud (D) binnen 10- 12 jaar terug te brengen tot 6% van het areaal. Om het achterstallig onderhoud weg te werken van 18% naar 10% is € 3,1 miljoen benodigd. Dit bedrag kan worden gehaald uit de reserve wegen. Voor het verder terugbrengen van het achterstallig onderhoud naar 6% zijn op dit moment onvoldoende middelen beschikbaar. Hiervoor is € 1,.7 miljoen benodigd.

7. Wegenonderhoud combineren met klimaat-duurzaamheidsdoelstellingen SROI en duurzaam inkopen

De structurele meerkosten in relatie tot klimaat en duurzaamheid zijn in varianten aan de raad voorgelegd. De Raad wordt voorgesteld: “Het onderhoud aan de verhardingen te combineren met het realiseren van de klimaat-duurzaamheidsdoelstellingen, SROI en duurzaam inkopen. En voor de benodigde financiële middelen een keuze te maken uit één van de drie genoemde pakketten.” De raad heeft op 21 september 2023 besloten de variant Groen aan te houden, dit vraagt extra middelen van € 500.000. De kosten voor het realiseren van de klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen worden in de (meerjaren)begroting 2024 – 2027 toegevoegd aan het wegenbudget.

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten?