Sport, cultuur en recreatie

Middelburg is een vitale en groene stad zijn waarin het prettig wonen, werken, participeren en recreëren is. Een aantrekkelijke en bruisende stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt en waarin kunst en cultuur erg waardevol zijn en waar ruimte is voor festivals en evenementen voor jong en oud. Tevens zorgen we voor een recreatieve, sportieve, gezonde en educatieve tijdbesteding die voor iedere Middelburger bereikbaar en toegankelijk moet zijn.

Beleidskader

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Kwaliteitsatlas Middelburg 2030

• Sportnota Middelburg in beweging 2013 - 2016

• Lokaal Sportakkoord Middelburg 2023 - 2026

• Evenementenbeleid 2002

• DNA Middelburg 2013

• Actieplan binnenstad 2015

• Communicatiebeleidsplan

• Nota archeologische monumentenzorg Walcheren 2016 - 2022

• Groen Beleidsplan 2016 - 2026

Wat willen we bereiken?

Maatschappelijk effect

Middelburg moet een vitale en groene stad zijn waarin het prettig wonen, werken, participeren en recreëren is. Sport, kunst en cultuur moeten daarbij voor iedere Middelburger bereikbaar en toegankelijk zijn. Middelburg moet ook een gastvrije en bruisende stad zijn, waar het aangenaam is om te verblijven en te wonen en waar ruimte is voor festivals en evenementen voor jong en oud.

Middelburg is daarnaast een stad die een aantrekkingskracht heeft die tot ver buiten de regio reikt en kunst en cultuur zijn daarin erg waardevol. Ze helpen Middelburg een aantrekkelijke gemeente te zijn, kunnen helpen bij het vinden van antwoorden op maatschappelijke vragen en dragen vaak ook bij aan sociale doelen. Middelburg is het kloppend culturele hart van Zeeland en dat willen we verder hoorbaar, zichtbaar en voelbaar maken.

Doelstellingen

1. Versterken van de lokale culturele sector;

2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg;

3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente;

4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging;

5. Investeren in vergroening en een ecologisch verantwoord groenbeheer in Middelburg;

Wat gaan we daarvoor doen?

Doelstelling 1. Versterken van de lokale culturele sector

Vernieuwing

Het genereren van vernieuwing en samenwerking vraagt, zeker in een aanloopperiode, extra capaciteit en middelen. Met het implementeren van onze eigen cultuurvisie ontstaat ruimte om te investeren in nieuwe, vernieuwende activiteiten. We blijven in 2024 daarnaast zorgen voor een stabiele basis. Zo ontvangt Middelburg sinds 2009 een decentralisatieuitkering Beeldende Kunst en Vormgeving, onder voorwaarde dat Middelburg ook minimaal € 150.000 uit eigen middelen bijdraagt aan hedendaagse beeldende kunst. Daarmee is dekking voor onze uitgaven op het gebied van eigentijdse beeldende kunst zoals bij SBKM/de Vleeshal, dat tussen 2021 en 2024 onderdeel is van de landelijke Basisinfrastructuur. De taken uit de Wet Stelsel Openbare Bibliotheken worden uitgevoerd door de ZB.

Openbare ruimte

Kunst, zowel beeldend als muzikaal, kan verbindend werken in de openbare ruimte. Een toevallige ontmoeting met een kunstwerk kan iedereen overkomen. In 2024 zal dankzij de extra financiële ruimte uit de kadernota 2024 - 2027 een start worden gemaakt met het herstel van achterstallig onderhoud en de inzet van een structureel onderhoudsplan voor kunst in de openbare ruimte. Ditzelfde geldt voor de uitbreiding van de speeluren van de stadsbeiaardier.

Samenwerking

Het Rijk heeft de provincie en Z4-gemeenten aangewezen als één van de stedelijke cultuurregio’s in Nederland. Twee Middelburgse instellingen (Zeeuws Museum en SBKM/Vleeshal) ontvangen bovendien t/m 2024 extra landelijke financiering vanuit de landelijke Basisinfrastructuur (BIS). Daarnaast willen we waar mogelijk meer gaan samenwerken met de provincie en andere Zeeuwse gemeenten, bijvoorbeeld bij een eventuele kandidaatstelling voor Europese Culturele Hoofdstad. De haalbaarheid daarvan wordt op dit moment nog onderzocht.

Podiumkunsten

Uitvloeisel van het raadsbesluit over de profilering van het podiumaanbod is de samenwerking tussen de stichting Zeeuwse Concertzaal, Schouwburg Middelburg BV en inmiddels ook stichting de Oostkerk. Afstemming van het aanbod en gezamenlijke promotie zijn de resultaten van deze samenwerking, die in 2024 verder uitgevoerd zal worden.

Cultureel erfgoed

Cultureel erfgoed is een van de belangrijkste bestanddelen van de Identiteit van Middelburg. In aanloop naar de invoering van de omgevingswet wordt samen met de Walcherse Archeologische Dienst gewerkt aan een inventarisatie van het in de gemeente aanwezige erfgoed. Gezien de rijkdom aan cultureel erfgoed in Middelburg wordt er in diverse projecten en dossiers een inbreng, gevraagd en ongevraagd, geleverd met betrekking tot de waardering, bescherming en beleving van het cultureel erfgoed. De zorg over de VTH-keten (Vergunningverlening-Toezicht-Handhaving) ten aanzien van het gebouwde erfgoed blijft onverminderd groot.

Vanuit cultureel erfgoed wordt ook een bijdrage geleverd aan de actualisering van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit waarin voor de verduurzamingsopgave van monumenten aangesloten zal worden bij de verduurzamingsrichtlijnen van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit monumentenzorg. De mogelijkheden om binnen de beschermde stadsgezichten hernieuwbare energie met zonnepanelen op te kunnen wekken zullen door middel van een kaart van het dakenlandschap gevisualiseerd worden. In de nog vast te stellen omgevingsvisie is erfgoed een belangrijke kernwaarde waarvoor echter nog geen specifiek beleid is vastgesteld. Daar zal dan ook zo spoedig mogelijk een aanvang mee worden gemaakt.

Op 1 juli 2023 heeft de gemeente Middelburg excuses uitgesproken voor het slavernijverleden van de stad. Inmiddels is samen met de Provincie Zeeland en de gemeenten Vlissingen en Veere een kwartiermaker aan de slag om te onderzoeken of een nationaal kenniscentrum slavernijverleden in Middelburg gerealiseerd kan worden en wordt ook in 2024 met activiteiten aandacht aan het slavernijverleden gegeven. Dit betreft niet alleen de slavernij en slavenhandel in Suriname en de Nederlandse Antillen maar ook voormalig Nederlands Indië.

Archeologie

Gemeenten hebben een wettelijke plicht (per 1 januari 2024 de Omgevingswet) om archeologie een goede plaats in het ruimtelijke ordeningsproces te geven. Hiervoor moeten we een archeologiebeleid hebben en dit in bestemmingsplannen verankeren. Middelburg onderhoudt in samenwerking met Veere en Vlissingen tot dat doel de Walcherse Archeologische Dienst (WAD). De WAD is verantwoordelijk voor het opstellen en implementeren van beleid op het gebied van de archeologie.

De WAD zal de archeologische verwachtings- en waardenkaart van Walcheren actualiseren en zal tevens betrokken blijven bij het opstellen van de paragraaf archeologie in het omgevingsplan van de drie gemeenten. Hiervoor heeft zij ook gewerkt aan een Walcherse inventarisatie van de cultuurhistorische en landschappelijke waarden van het voormalige eiland. Dit is een opgave opgenomen in de provinciale omgevingsverordening.

Doelstelling 2. Bevorderen van de deelname aan en de kwaliteit van het sportieve en culturele aanbod in Middelburg

Deelnemen aan cultuur, muziek, sporten en bewegen moet voor iedereen mogelijk zijn en moet daarnaast ook een plezierige en zinvolle vrijetijdsbesteding zijn. Middelburg bevordert daarom de deelname aan én de kwaliteit van het culturele en sportieve aanbod. Dit doen wij met een voorwaardenscheppend, activerend en ondersteunend beleid waarbij we cultuur, muziek, sporten en bewegen inzetten als middel om maatschappelijke doelen te realiseren. Denk aan het bevorderen van sociale samenhang in de wijken, gezondheid, integratie, schoolprestaties en het voorkomen van schooluitval.

Lokaal Sportakkoord Middelburg

Om uitvoering te kunnen geven aan ons sportbeleid is in 2020 het Lokaal Sportakkoord Middelburg geschreven. In 2023 hebben we conform de voorwaarden van het Rijk het akkoord geëvalueerd en herijkt waarmee we als gemeente hebben voldaan aan de criteria en we ook voor 2024 weer een budget zullen ontvangen van ongeveer € 35.000,-. Hiermee zullen we opnieuw in samenwerking met een lokale kerngroep lokale initiatieven kunnen ondersteunen die een bijdrage leveren aan ons Lokaal Sportakkoord. De uitvraag hiervoor zal gebeuren via ons nieuwe platform middelburgontmoet.nl.

Brede Impuls Combinatiefuncties

Combinatiefunctionarissen en Buurtsportcoaches maken onderdeel uit van de Brede Regeling Combinatiefuncties van het Rijk. De Brede Regeling Combinatiefuncties is vanaf dit jaar omgezet van een decentralisatie uitkering naar een specifieke uitkering. Vooralsnog worden de huidige middelen ook in 2024 gewoon doorgezet waardoor we in Middelburg nog steeds maximaal 11,4 fte in kunnen zetten bij de uitvoering en coördinatie van ons beleid op het gebied van sport, gezondheid, preventie, bewegen, cultuur en welzijn.

Brede SPUK/ GALA

Het ministerie van VWS heeft samen met de VNG en VSG een manier gevonden om alle beschikbare middelen rondom preventie, sport en bewegen te bundelen en onder te brengen in 1 specifieke uitkering (SPUK), waarbij gemeenten gelijktijdig een aanvraag kunnen indienen rondom meerdere thema's. De intentie van deze brede SPUK is het bundelen van de middelen rondom programma's en interventies met overlappende doelstellingen, zonder afbreuk te doen aan bestedings- en verantwoordingseisen. Deze regeling richt zich op thema's en programma's die voor alle gemeenten ter beschikking komen zoals de Brede Regeling Combinatiefunctionarissen, Lokaal Sportakkoord, terugdringen gezondheidsachterstanden, kansrijke start, aanpak overgewicht, aanpak valpreventie, preventie, mentale gezondheid, leefomgeving, alcoholpreventie, versterken sociale basis, mantelzorg, een tegen eenzaamheid en welzijn op recept. Conform de voorwaarden van het ministerie hebben wij hiervoor een plan van aanpak geschreven voor de periode 2024 - 2026 waarin we uitleggen op welke manier we de financiële middelen uit alle onderdelen willen inzetten. Indien het ministerie instemt met het plan van aanpak kunnen we vanaf 2024 uitvoering geven aan het plan.

Jeugdfonds Sport en Cultuur

In 2024 nemen we als gemeente ook weer deel aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur. Hiermee kunnen kinderen en jongeren uit gezinnen met weinig geld toch aan sport, dans, muziek, beeldende kunst, theater of iets anders creatiefs deelnemen. Voor deze kinderen betalen we de contributie / het lesgeld en in bepaalde gevallen ook de benodigde attributen. Mede door het wegnemen van de eigen bijdrage voor gezinnen wiens kinderen via het fonds mogen gaan zwemmen is de verwachting dat het aantal kinderen dat gebruik zal maken van het fonds hoger wordt dan het de afgelopen jaren is geweest.

Sportaccommodaties

Naast regulier en groot onderhoud op alle sportparken staat in 2024 veld 2 van korfbalvereniging Swift op voor vervanging. Dit kunstgrasveld op sportcomplex de Sprong wordt in overleg met de vereniging gerenoveerd. Met het oog op duurzame en toekomstbestendige sportparken wordt op alle buitensportaccommodaties in beheer van de gemeente Middelburg de veldverlichting vervangen door ledverlichting. In 2024 continueren we een samen met Sport Zeeland gestart traject om verenigingen te ondersteunen in de verduurzaming van hun accommodaties. Verder zullen we in 2024 een pilot met een robotmaaier op het sportpark van VV Arnemuiden evalueren. Op basis van de evaluatie hiervan zullen we een eventueel vervolg bepalen.

Doelstelling 3. Middelburg behoudt/versterkt haar positie van aantrekkelijke woon-, werk-, en verblijfsgemeente

Digitalisering en beleving worden steeds belangrijker in de toeristische branche. Op een drietal locaties is het inmiddels mogelijk om de historie, middels AR (augmented reality), her te beleven. Ook zijn er 3D scans gemaakt van het Stadhuis, de Oostkerk en het Zeeuws Archief. Op deze manier kunnen deze gebouwen, ook al zijn ze fysiek niet altijd open, toch door toeristen en bezoekers van binnen worden bezocht en bekeken. Beide “nieuwe” manieren van de stad beleven en ontdekken worden goed ontvangen. Het plan is daarom om het aantal locaties met AR en het aantal 3D scans van gebouwen in 2024 verder uit te bouwen. Ook de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de Tourist Info is vergroot. De balie van de Tourist Info heeft een prominente plaats gekregen in de voorhal van de Drvkkery. Ook worden culturele/toeristische ondernemers in de gelegenheid gesteld om een preview van hun producten en diensten te etaleren in de ontdektafel. Aangezien de fysieke balie van de Tourist Info inmiddels gereed is, kan ook de laatste hand gelegd worden aan het virtueel informatiecentrum. Voor de huidige website www.uitinmiddelburg.nl is een nieuw CMS noodzakelijk. Dit zal in 2024 verder worden opgepakt. Ook staat er een restyle van het Middelburg Magazine (zowel Nederlandstalig als meertalig) op het programma en zal in 2024 het beleidsplan toerisme meer vorm gaan krijgen.

Doelstelling 4. Meer sfeer in de binnenstad en seizoen verlenging

We willen in 2024 weer een gevarieerd aanbod van culturele en sportieve activiteiten en evenementen presenteren. Dit om zo de levendigheid van de binnenstad te versterken en de uitstraling van Middelburg te verbeteren. Festivals en evenementen zijn voor Middelburg belangrijk en zeker ook voor jongeren. Het subsidiebeleid voor evenementen is erop gericht om zowel in het voor- als in het naseizoen evenementen te stimuleren. In 2024 wordt het evenementenbeleid van de gemeente Middelburg geactualiseerd. De hiervoor genoemde uitgangspunt worden in dat nieuwe beleid meegenomen. Vooruitlopend op het nieuwe beleid is in de begroting budget opgenomen voor grotere eenmalige evenementen. Een van de activiteiten die vanuit dit budget bekostigd zal worden betreft de viering van 450 jaar stadsrechten Arnemuiden.

Doelstelling 5. Investeren in vergroening en een ecologisch verantwoord groenbeheer in Middelburg

De gemeente Middelburg gaat voor een duurzaam en robuuste leefomgeving. Dit houdt in dat het openbaar groen aansluit op doelen als klimaatadaptatie en het stimuleren van biodiversiteit. Dit is terug te zien in de woonomgeving doordat steeds meer steen wordt vervangen door groen. Bij de inrichting zal meer gestuurd worden op de afwisseling tussen gras, bloemenranden en bosplantsoen. De variatie zorgt voor een verhoogde biodiversiteit en een hogere vegetatie houdt meer water vast. Daarbij zorgt verdamping via planten voor verkoeling op warme dagen. In 2023 is de ‘Notitie: Kansenkaart Biodiversiteit bij beheer en ontwikkeling’ vastgesteld. Op basis van deze notitie wordt biodiversiteit in 2024 verder ingebed in de organisatie, bijvoorbeeld door stapsgewijs maatregelen in het groenonderhoud te implementeren. Op basis van de kanskaart uit de notitie zullen gebieden meer biodivers worden ingericht.

Invulling van financiële ruimte kadernota 2024-2027

1. ¹ Voor een toelichting op de mutaties 2023 - 2026 zie (meerjaren)begroting 2023 - 2026.

1. Toekomst poppodium de Spot      

Op 24 februari 2022 heeft de raad besloten om een onderzoek uit te laten voeren naar de mogelijkheden om poppodium de Spot op een verantwoorde wijze als onafhankelijk poppodium voort te zetten. In afwachting van dit onderzoek heeft de raad eveneens besloten tot eind 2023 de subsidie van de Spot met € 77.168 te verhogen. Het onderzoek loopt op dit moment. Met de resultaten van het onderzoek worden keuzemogelijkheden voorgelegd voor het voortbestaan van de Spot. Vooruitlopend op de resultaten van het onderzoek wordt voorgesteld de tijdelijke extra subsidie aan De Spot te verlengen tot en met 2024. Het gaat om een extra subsidiebedrag van € 75.000 voor 2024 bovenop het bedrag dat Welzijn Middelburg in de begroting reserveert voor de Spot.

2. Dubbele herplantplicht

Op 1 juli 2020 is een amendement aangenomen bij de beleidsnotitie Bescherming bomen Middelburg waarin bepaald is dat voor iedere gekapte boom twee nieuwe bomen worden aangeplant en de bomen ook op een andere plaats herplant kunnen worden. Er waren volgens het college een aantal uitzonderingen op de dubbele herplantplicht zoals bij dunning, inboeten en vervanging van bomen. De strekking van genoemde motie van 9 maart jl. is dat ook bij dunning en ziekte iedere gerooide boom door twee exemplaren vervangen wordt.

3. Vervanging veldverlichting door LED

Het is belangrijk sportvoorzieningen van voldoende kwaliteit en omvang te realiseren en in stand te houden. De voorzieningen worden afgestemd op de maatschappelijke ontwikkelingen en veranderingen binnen verenigingen. Ledverlichting verbruikt minder stroom en draagt daardoor bij aan milieudoelstellingen. Daarnaast zorgt een lager stroomgebruik voor lagere lasten voor de verenigingen.

4. Uitbreiding contract stadsbeiaardier

Het geregeld bespelen van een carillon is sfeerbepalend in de publieke ruimte. De muziek kan verbindend werken bij gebeurtenissen met publieke relevantie, zowel voor inwoners als voor bezoekers met interesse in cultuurhistorie. Daarnaast draagt actieve bespeling van de carillons bij aan het toekomstbestendig maken van het ambacht dat stamt uit de 15e eeuw en de publieke functie van het cultureel erfgoed. Door deze uitbreiding werkt Middelburg volgens de Normbetrekking Koninklijke Nederlandse Klokkenspel Vereniging (KNKV).

5. Beheer, onderhoud en herstel kunst in de openbare ruimte

Door onze kunstwerken schoon en heel te houden, dragen die bij aan de leefbaarheid in de gemeente en blijven ze interessant voor publiek, zowel inwoners als cultuurgeïnteresseerde bezoekers van de gemeente.

6. Deelname volwassenfonds sport & cultuur

Het Volwassenenfonds zorgt ervoor dat het lesgeld en/of materialen worden betaald voor Volwassenen die leven rond het bestaansminimum. Sporten en/of deelnemen aan een culturele activiteit heeft immers een positief effect op mensen en dus is het van belang dat iedereen hieraan kan deelnemen. De visie van het Volwassenenfonds is een inclusieve samenleving waarin iedereen profiteert van de kracht van sport & cultuur. De missie is het wegnemen van financiële drempels tot sport en cultuur bij volwassenen.

Jaarlijks helpen we als gemeente Middelburg middels deelname aan het Jeugdfonds Sport en Cultuur al meer dan 10 jaar meer dan 500 kinderen tot 18 jaar die binnen 130% van het Sociaal Minimum Inkomen vallen aan een lidmaatschap bij een sportclub of een culturele aanbieder. Het doel is om deze doelgroep uit te breiden voor 18 jaar en ouder waardoor iedereen uit deze doelgroep in de gelegenheid is om deel te nemen aan sport en cultuur. Door deel te nemen aan het Volwassenfonds  sluiten we aan bij onze lange termijn doelstellingen zoals het stimuleren van een gezonde samenleving, zowel mentaal als fysiek en het voorkomen van verdere stijgingen in ziekte en zorgkosten. In Zeeland zijn inmiddels al 6 Zeeuwse gemeenten aangesloten die in 2022 goed waren voor 73 toegekende aanvragen bij Zeeuwse sport en cultuur aanbieders.

7. Restauratie stadhuis extra - o.b.v. gevormde voorziening Stadhuis bij jaarrekening 2022

Voor de renovatie van het stadhuis is een kostenraming gemaakt. Op basis de ‘need to haves’ is bij de jaarrekening 2022 is een voorziening gevormd. Deze is bedoeld voor de noodzakelijk kosten. Naast deze noodzakelijke kosten zijn ook kosten voorzien voor zogenaamde ‘nice to haves’. Deze investeringskosten worden bij de renovatie wel meteen meegenomen. Hiervoor is nog geen dekking beschikbaar. Op basis van de verwachte kosten wordt voorgesteld deze in de (meerjaren)begroting te verwerken. Voor de definitieve toekenning van het krediet zal de raad nog een definitief raadsvoorstel voorgelegd krijgen.

8. Openbare toiletten Molenwaterpark

Het college heeft de toezegging gedaan middelen vrij te maken waarbij openbare toiletten Molenwaterpark worden gerealiseerd. In de kadernota 2020 – 2023 is voor een vergelijkbare voorziening op het Zusterplein geld opgenomen. Op deze plek is een dergelijke voorziening niet meer noodzakelijk. Hiervoor was € 17.000 als jaarlijkse kapitaallasten opgenomen. Voor een nieuwe voorziening op het Molenwaterpark een extra vervangingsinvestering opgenomen van € 175.000. Als gevolg van prijsstijgingen en noodzakelijk onderhoudskosten is nog een extra structureel bedrag van € 24.000 in de concept (meerjaren)begroting 2024 - 2027 gereserveerd. De totale jaarlijkse lasten (onderhoud en kapitaallasten) worden geraamd op € 41.000.

9. Vrijwilligersvergoeding adviescommissie cultuursubsidies

Vanaf 2024 worden aanvragen voor jaarlijkse subsidie behandeld op basis van de nadere regels kunst en cultuur gemeente Middelburg 2023-2026. Het college kan zich op basis hiervan bij de beoordeling van het criterium ‘artistiek-inhoudelijke kwaliteit’ laten adviseren door een onafhankelijke door het college ingestelde commissie. Deze nieuw op te richten adviescommissie verstrekt over de aanvragen voor jaarlijkse subsidie artistiek-inhoudelijk advies op basis waarvan het college een besluit kan nemen.

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten?