Onderhoud kapitaalgoederen

In deze paragraaf worden de onderhoudsvoornemens voor de kapitaalgoederen van de Gemeente Middelburg beschreven. Hierbij zijn de vastgestelde beleidsplannen en/of beheerplannen leidend. Ook is er aandacht voor de financiële consequenties die uit deze plannen voortkomen. Bovendien wordt per kapitaalgoed ingegaan op de ontwikkelingen binnen het beleidsterrein en de verwachtingen voor komende jaren. Hierbij wordt in het bijzonder aandacht geschonken aan de speerpunten van het begrotingsjaar 2025.

Beleidskader

De gemeenteraad en het college hebben in het verleden verschillende beleids- en beheerplannen vastgesteld. In onderstaande tabel worden de plannen benoemd waarbij een koppeling met de programma’s is gemaakt. De plannen hebben een meerjarig karakter. In de toelichtende tekst zal worden beschreven op welke termijn een nieuw beleidsplan wordt opgesteld en met welke zaken rekening zal worden gehouden.

Beleids- en beheerplannen

Programma’s:

Div    =  diverse
SCR  =  Sport, cultuur en recreatie
VM    =  Volksgezondheid en milieu
VVM  =  Verkeer, vervoer en waterstaat

Begraafplaatsen en crematorium

Begraafplaatsen

Het beleidsplan is vastgesteld in de raadsvergadering van 24 september 2001 en heeft een looptijd tot en met 2030.

Jaarlijks wordt per begraafplaats berekend hoeveel ruimte er nog is om te begraven en of dit past binnen de prognoses. Voorlopig past dit nog.

In het bestemmingsplan voor Sint Laurens fase 1 is een stuk grond gereserveerd voor het uitbreiden van de begraafplaats in Sint Laurens. Op 29 september 2022 heeft de raad hiervoor een krediet van € 425.000 inclusief btw beschikbaar gesteld. In 2024 is de begraafplaats opgehoogd. Zodra de grond eind 2025 is ‘gezet’, wordt de beplanting aangebracht en wordt de padenstructuur aangebracht. De uitbreiding van de begraafplaats moet uiterlijk in 2026 klaar zijn.

Crematorium

Het beleidsplan is vastgesteld in de raadsvergadering van 24 september 2001 en heeft een looptijd tot en met 2030.

In 2016 is voor onderdelen de toekomstverkenning intern uitgevoerd. In het kader van het traject heroriëntatie gemeentelijke taken is de prognose voor het crematorium geactualiseerd.

Voorjaar 2021 zijn de financiële prognoses bijgesteld voor het Toekomstplan inclusief financiële paragraaf, en vastgesteld door de gemeenteraad in april 2021. Het plan richt zich op de technische, financiële, organisatorische en ruimtelijke maatregelen met als uitgangspunt de omvang van dienstverlening in het verleden en een gefundeerde prognose voor de toekomst. Het beleidsplan heeft samenhang met de uitbreiding van de accommodatie (in 2022 en 2023 gereedgekomen) en de milieutechnische aanpassing van de crematie-installaties (2013 gereedgekomen).

In april 2021 heeft de raad besloten om de begraafplaatsen en het crematorium in eigen beheer te houden. Bij de vaststelling van het raadsvoorstel over de toekomst van het crematorium in april 2021 is het voorstel geamendeerd. De tekst van het eerste beslispunt werd daarmee: ’Het crematorium te behouden en het college te verzoeken spoedig te onderzoeken welke rechtspersoon daartoe het meest passend is.’ Om dit goed in kaart te brengen is externe expertise op fiscaal-juridisch-economisch gebied nodig. Hiermee kan een gedegen schets worden gemaakt van de voors en tegens van de verschillende mogelijke rechtsvormen voor het crematorium. In januari 2022 heeft de raad besloten van dit onderzoek af te zien en daarmee de bedrijfsvoering in de huidige vorm voort te zetten.

Het crematorium staat in de routekaart verduurzaming (na uitvoering van enkele pilots) op de lijst om te verduurzamen. Onderzocht wordt op welke manier het gebouw (met name gericht op energieverbruik) toekomstbestendig gemaakt kan worden.

In 2025 wordt achter het crematorium een loods gerealiseerd voor opslag van materiaal. Dit wordt nu opgeslagen in een ruimte in het crematorium, maar deze ruimte is te klein. Dit is het gevolg van de uitbreiding van de huiskamer waarbij een deel van de opslag van buitenmaterieel is opgegeven.

Bouwkundige objecten

De nota ‘Onderhoud gebouwen, civieltechnische kunstwerken, kademuren en glooiingen’ (januari 2017) richt zich op het onderhouden van de gemeentelijke gebouwen en civieltechnische kunstwerken op conditieniveau 3 (redelijke conditie).

Op 20 maart 2017 heeft de raad de kaders vastgesteld voor onderhoud gebouwen, civieltechnische kunstwerken, kademuren en glooiingen voor de periode 2018 tot en met 2027.

Voor de uitvoering van het onderhoud gebouwen en civiele technische kunstwerken zijn de beleidsplannen vertaald in beheerplannen. Daarin staan per jaar de uit te voeren onderhoudsmaatregelen en de daaraan verbonden kosten. Voor de kapitaalgoederen bouwkundige objecten en civiel technische kunstwerken zijn er onderhoudsvoorzieningen gevormd. Jaarlijks komt een vast bedrag ten laste van de exploitatie.

Op 18 april 2017 heeft de raad de ‘Eindrapportage verkenning Vastgoed in het kader van de heroriëntatie gemeentelijke taken’ vastgesteld en gekozen voor scenario 2 uit de verkenningsopdracht. Dat wil zeggen dat het ingezette beleid om bezit en beheer van vastgoed af te bouwen, wordt voortgezet.

Er is samenhang met het huisvestingsbeleid, onderwijsbeleid, sportbeleid, wijkaanpak, parkeerbeleid, monumentenbeleid en arbobeleid. Er is samenhang met de routekaart verduurzaming. Op volgorde worden gemeentelijke panden tot 2030 verduurzaamd. De volgorde wordt onder andere bepaald door de onderhoudsplanning. Vanzelfsprekend wordt een pand na verduurzaming opnieuw geïnventariseerd en wordt de onderhoudscyclus afgestemd op de nieuwe installaties en gebouwonderdelen.

Civieltechnische kunstwerken

Op 20 maart 2017 heeft de raad de kaders vastgesteld voor beheer en onderhoud gebouwen, civieltechnische kunstwerken, kademuren en glooiingen voor de periode 2018 tot en met 2027.

De kaders zijn beschreven in de nota ‘Onderhoud gebouwen, civieltechnische kunstwerken, kademuren en glooiingen’ en richt zich op het onderhouden van de gemeentelijke gebouwen en civieltechnische kunstwerken op conditieniveau 3 (redelijke conditie).

Er wordt gewerkt aan de beleidskaders voor de civieltechnische kunstwerken periode 2025-2034. Aan het plan wordt een meerjarenplanning toegevoegd. In het plan staat onder andere aangegeven hoe, wanneer en met wat voor financiële middelen we de objecten weer in orde brengen. In 2024 leggen we de vernieuwde beleidskaders ter besluitvorming voor aan de gemeenteraad.

Voor de kapitaalgoederen bouwkundige objecten en civiel technische kunstwerken zijn er onderhoudsvoorzieningen gevormd. Jaarlijks komt een vast bedrag ten laste van de exploitatie.

In 2025 wordt de restauratie van de kademuur Korendijk-Kinderdijk afgerond. Bij het herstellen van de kademuur Nieuwe Haven-Turfkaai wordt de inrichting van de achterliggende wandelstrook langs de kaai geïntegreerd. Bij het ontwerp van de wandelstrook zijn omwonenden betrokken. In 2025 starten we met de uitvoering.

Openbaar groen

In de raad van 30 januari 2017 zijn de kaders voor het groenbeleidsplan 2016–2026 vastgesteld. Daarbij is besloten het huidige kwaliteitsniveau (CROW schaallat 2013) van het openbaar groen te handhaven, te weten:

• kwaliteit A op begraafplaatsen en in het stads- en winkelcentrum;

• kwaliteit B voor wijkgroen en groen bij sportcomplexen, speelterreinen, en verkeersgroen;

• kwaliteit C op industrieterreinen, recreatieparken, groene longen en stadsranden, waterhuishouding en parken/bolwerken (praktijk nu is beheer op kwaliteit B).

Vervolgens heeft het college op 30 mei 2017 het Groenbeleidsplan Middelburg 2016–2026 vastgesteld. Het plan heeft samenhang met (sociale) veiligheid, waterbeheer en uitbreidingsontwikkeling.

Relevant in het beheer en onderhoud van openbaar groen is een integrale afstemming met wijkaanpak en de overgang naar een burgermaatschappij.

Op 30 mei 2023 heeft het college besloten om de ‘Notitie kansenkaart biodiversiteit bij beheer en ontwikkeling’ vast te stellen en de kwaliteit van het groen niet meer te meten aan de hand van de CROW-kwaliteitscatalogus, maar meer ruimte te geven aan natuurontwikkeling en hiermee voor een deel af te wijken van het vastgestelde Groenbeleidsplan 2016–2026.

In de kansenkaart biodiversiteit worden maatregelen beschreven die in de gemeente Middelburg uitgevoerd en geïmplementeerd worden. In 2025 gaan we verder met de volgende acties:

• implementeren van ecologische beheermethoden bij Stadsbeheer;

• implementeren aanpak biodiversiteit bij ruimtelijke ontwikkelingen;

• diverse kleinschalige ingrepen parken, gazons en middelgrote groene ruimten;

• het opstellen/actualiseren van beheerplannen voor parken.

Openbare verlichting

In 2025 wordt het beleidsplan Openbare verlichting geactualiseerd. In de actualisatie van het vierjaarlijkse beheerplan wordt rekening gehouden met een vervangingsperiode van 20 jaar voor de armaturen en 40 jaar voor de lichtmasten.

Voor het beheer en onderhoud van de openbare verlichting is in Zeeland de Samenwerking Openbare Verlichting Zeeland (SOVZ) opgericht. Aan deze samenwerking nemen de volgende partijen deel: DNWG/STEDIN, Provincie Zeeland, Waterschap Scheldestromen, havenbedrijf North Sea Port, en 12 gemeenten (alleen de gemeente Schouwen-Duiveland neemt geen deel).

De uitvoering van het beheer en het contractmanagement op het onderhoud is ondergebracht bij het Bureau Openbare Verlichting Zeeland (BOVZ). Het contract voor het onderhoud en de vervanging van de openbare verlichting voor de periode 2020–2024 is per 1 april 2024 met 2 jaar verlengd. Hierna kan het nog één keer met 2 jaar verlengd worden.

Het beheer en onderhoud wordt afgestemd met de overige samenwerkende partijen. Binnen de Gemeente Middelburg worden de werkzaamheden afgestemd met overige onderhoudswerkzaamheden in de buitenruimte.

Riolering

Het Stedelijk Waterprogramma Middelburg 2021–2030 (hierna: SWP) is vastgesteld op 11 maart 2021 en heeft een looptijd van 2021 tot en met 2030.

In het SWP wordt weergegeven hoe de Gemeente Middelburg omgaat met haar gemeentelijke zorgplicht voor hemelwater, afvalwater, grondwater en stedelijk oppervlaktewater. En er staat in omschreven hoe zo doeltreffend mogelijk en tegen zo laag mogelijke kosten het rioolbeheer kan worden uitgevoerd.

Het Stedelijk waterplan is in het SWP geïntegreerd, en is daarmee komen te vervallen. Het SWP is afgestemd op diverse andere beleidsplannen zoals de Middelburgse Visie Milieu, het groenbeheerplan en het wegenbeheerplan.

Naar aanleiding van het Bestuursakkoord Water werken alle Zeeuwse gemeenten, waterbedrijf Evides en Waterschap Scheldestromen samen in het project ‘Samenwerking (Afval)waterketen Zeeland’ (SAZ+). De samenwerking moet leiden tot kostenbesparing in de afvalwaterketen, tot het vergroten van de kwaliteit en efficiëntie van de uitvoering van de beheertaken en het innovatievermogen, en tot vermindering van de personele kwetsbaarheid. De SAZ+ heeft een Visie Waterketen Zeeland opgesteld en deze is in 2018 Zeeuws breed bestuurlijk vastgesteld. In november 2022 is de nieuwe Samenwerkingsovereenkomst (SOK SAZ+) ondertekend door alle Zeeuwse gemeenten, waterschap Scheldestromen en Drinkwaterbedrijf Evides.

De uitvoering van werkzaamheden aan de rioleringen wordt zoveel mogelijk afgestemd met andere werkzaamheden in de buitenruimte zoals herstructurerings­werkzaamheden van stadsdelen, onderhoud en reconstructies van wegen et cetera. Daarnaast vindt afstemming plaats met de Provincie Zeeland en het Waterschap Scheldestromen.

Gemeente Middelburg laat het onderhoud van de rioolgemalen en pompinstallaties sinds 2022 uitvoeren door het waterschap Scheldestromen. Hiervoor is een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tot en met 2031.

In 2025 is conform het SWP de vervanging of renovatie gepland van 3,4 km riolering, en het afkoppelen van circa 3,3 ha verhard oppervlak. Hiervoor zijn in het SWP middelen beschikbaar.

Speelplaatsen

In 2024 wordt een visiedocument over bewegen, ontmoeten, sporten en spelen (BOSS) in de openbare ruimte opgeleverd. Dit document vervangt het Speelruimteplan en beschrijft een aanpak voor kwaliteitsverbetering van bewegen, ontmoeten, sporten en spelen in de openbare ruimte van de gemeente Middelburg.

In 2025 starten we met uitvoering van het uitvoeringsprogramma dat wordt opgesteld bij de Visie op BOSS.

Sportvelden

In 2023 is het Lokaal Sportakkoord van de gemeente Middelburg herijkt. Hierin staan de belangrijkste thema’s op het gebied van sporten en bewegen voor de gemeente Middelburg uitgewerkt. De thema’s uit het akkoord geven aan waar wij als gemeente Middelburg de komende jaren op willen inzetten. Voor de uitwerking van de thema’s uit het akkoord zullen wij als gemeente drie jaar lang een uitvoeringsbudget ontvangen van het rijk.

Het uiteindelijke doel is om ons herijkt Lokaal Sportakkoord onderdeel uit te laten maken van één integraal plan van aanpak voor Middelburg (in het kader van de Brede SPUK-regeling). Belangrijkste doelstellingen hier zullen zijn: versterking van sporten en bewegen, gezondheidsbevordering, cultuurparticipatie en de sociale basis 2023–2026 in Middelburg.

In de nota wordt onder andere gesteld dat het groot onderhoud van de sportvelden een gemeentelijke verantwoordelijkheid blijft. Het afbreukrisico wordt te groot wanneer deze specialistische werkzaamheden bij vrijwilligersorganisaties worden neergelegd. Bij klein onderhoud bestaat dat risico minder en zal zoveel mogelijk aan de gebruikers worden overgedragen.

Het groot onderhoud van de kleedaccommodaties en tribunes blijft, met uitzondering van de Veerse Poort waar de situatie sinds 1 januari 2021 aangepast is, een verantwoordelijkheid van de sportverenigingen.

In 2025 wordt begonnen met de uitrol van robotmaaiers op de natuurgrasvoetbalvelden in Middelburg. In 2023 is een pilot gestart met een robotmaaier bij de voetbalvereniging Arnemuiden. Na evaluatie blijkt deze manier van maaien meerdere voordelen heeft. De vereniging is erg tevreden, het veld wordt in plaats van één á twee keer per week nu drie keer per week gemaaid. Daarbij is het gras altijd gemaaid op zaterdag als er wedstrijden zijn. Daarnaast is door de hogere maaifrequentie de grasmat dichter en de hoeveelheid onkruid minder. De robotmaaier gebruikt elektriciteit in plaats van diesel of benzine zoals onze huidige machines, dit maakt het een duurzame keuze.

In 2025 wordt een toekomstplan gemaakt voor het sportpark van voetbalvereniging Nieuwland. In de begroting is voor 2026 geld gereserveerd om een kunstgrasveld te realiseren. Er is gekozen voor 2026 zodat in 2025 eerst kan worden onderzocht of, gezien de gestage groei van de vereniging, het voortbestaan op deze locatie houdbaar is.

In 2025 vervangen we de toplaag van het kunstgras op veld 2 van KV Swift.

Verkeerregelinstallaties

Het beheerplan verkeerslichten 2015–2025 is in concept gereed. Daarin wordt beschreven wat het doel is van het beheer van verkeersregelinstallaties (VRI’s), namelijk het waarborgen van de bereikbaarheid, verkeersveiligheid en verkeersleefbaarheid in Middelburg. VRI-beheer in de gemeente Middelburg omvat:

• preventief technisch beheer, dus instandhouding van bestaande apparatuur zoals masten, lampen en lantaarns;

• correctief technisch beheer, zoals het verhelpen van storingen en schades;

• vervangingen, dus het plaatsen van volledig nieuwe of delen van VRI’s na afloop van de afschrijvingstermijn.

Voorafgaand aan de vervanging van een verkeersregelinstallatie vindt er studie plaats naar de mogelijkheden om het betreffende VRI-geregelde kruispunt om te bouwen naar een duurzame oplossing waarbij geen VRI noodzakelijk is. Het doel hiervan is beperking van het verkeerslichtenareaal en zodoende meer duurzame (kruispunt)oplossingen te bereiken.

Afgeschreven VRI’s vervangen we door de nieuwe standaard: de iVRI’s. Deze intelligente verkeersregelinstallaties worden vooralsnog iVRI-ready opgeleverd, maar bieden in de toekomst mogelijkheden om de verkeersafwikkeling op het kruispunt te optimaliseren en in te spelen op het actuele verkeersaanbod en/of vooraf aangegeven prioriteiten.

Bij vervanging van VRI’s wordt rekening gehouden met de criteria voor duurzaam inkopen van VRI’s. Verder vindt afstemming plaats met onderhoud en herinrichting van wegen en riolering.

Eerste- en tweedelijnsonderhoud van de VRI’s wordt jaarlijks uitbesteed. Per jaar worden nieuwe onderhoudscontacten afgesloten.

Het beheerplan verkeerslichten voorziet naast preventief en correctief technisch beheer en vervangingen ook in een uitbreiding met verkeerskundig (functioneel) beheer. Daaronder wordt verstaan dat de regelingen periodiek worden aangepast aan de actuele verkeerssituatie.

Voor 2024 stond vervanging van de VRI’s op de kruispunten Laan der Verenigde Naties/Breeweg en Stromenweg/Grevelingenstraat op het programma. Door prioritering binnen het takenpakket schuift dit door naar 2025. Voorafgaand hieraan wordt een nut-en-noodzaak-VRI’s-onderzoek uitgevoerd.

Uit het onderzoek dat naar aanleiding van een motie is uitgevoerd, is gebleken dat de kruising Sandberglaan/President Rooseveltlaan/Laan der Verenigde Naties ook kan functioneren als rotonde. Een definitief voorstel voor sanering van de VRI en realisatie van een rotonde wordt uitgewerkt en voorbereid voor uitvoering in 2025. Het VRI-areaal is (met uitzondering van twee oude installaties) sinds juni 2024 aangesloten op het netwerkmanagementsysteem (NMS). Het komende jaar (2025) wordt benut voor training van medewerkers en ervaring opdoen met het NMS.

Waterwegen

Het Stedelijk Waterplan Middelburg (vastgesteld op 20 december 2004) is in 2021 geïntegreerd in het Stedelijk Waterprogramma Middelburg 2021–2030 (SWP, zie Riolering).

In het SWP staat aangegeven hoe de gemeentelijke waterhuishouding op orde moet worden gebracht en gehouden. Het is een integraal plan, gericht op de kwantiteit en de kwaliteit (ecologisch en chemisch).

Het SWP is leidend voor gemeentelijke plannen op het gebied van waterbehandeling. Het SWP wordt afgestemd met de baggerplannen, en geeft richtlijnen voor de aanleg van ecologische oevers en uitbreiding voor de stedelijke waterberging.

Speerpunten zijn het aanleggen van natuurvriendelijke oevers, het afkoppelen van verhard oppervlak van de vuilwaterriolering en het anticiperen op de Kaderrichtlijn Water (KRW) en het Bestuursakkoord Water. De maatregelen uit het oorspronkelijke Stedelijk Waterplan Middelburg zijn inmiddels gerealiseerd.

Op basis van de overeenkomst Beheer Openbaar water Bebouwd gebied (BOB) van 2017–2025 dragen we samen met het Waterschap Scheldestromen zorg voor het onderhoud van de waterlopen. Voor 2025 moet er een nieuwe overeenkomst worden afgesloten tussen waterschap Scheldestromen en 12 gemeenten.

Wegen

Het beheerplan wegen is op 21 september 2023 door de raad vastgesteld en loopt tot en met 2033.

In het plan staat aangegeven op welk kwaliteitsniveau de wegen moeten worden onderhouden, hoe de gemeente het onderhoud van het wegenareaal wil uitvoeren, het achterstallig onderhoud wil wegwerken, hoeveel financiële middelen er voor benodigd zijn en hoe de planning van de uit te voeren werkzaamheden opgesteld en uitgevoerd zal worden.

Het wegenonderhoud wordt afgestemd met andere werkzaamheden in de buitenruimte zoals bijvoorbeeld het onderhoud aan rioleringen, de kabel- en leidingnetwerken van de nutsbedrijven en maatregelen op het gebied van verkeer.

Speerpunten zijn het wijkgericht werken, het geleidelijk wegwerken van het achterstallig onderhoud, circulariteit en duurzaamheid en het vergroenen van de openbare ruimte (minder m² verharding).

Voor 2025 worden de onderhoudsprojecten ingepland. In totaal staat circa 77.000 m² verharding voor onderhoud op de planning.

Financiën kapitaalgoederen