Sociaal Domein

Het Sociaal Domein is een van de vier gedeelde opgaven in Middelburg. Middelburg wil een inclusieve gemeente zijn. Dit streven ligt in de kern van de gemeentelijke opdracht binnen het sociaal domein. In een inclusieve samenleving is iedereen van waarde en krijgt iedereen de kansen die nodig zijn om mee te kunnen doen. Kansen om je talenten te ontdekken en ontwikkelen, kansen om gezond op te groeien, kansen op werk, kansen om de Nederlandse taal te leren. We gunnen alle inwoners een leven midden in de samenleving op basis van hun eigen interesses en talenten. Werken aan een inclusieve gemeente doen we niet alleen. Dit doen we samen met onder andere inwoners, maatschappelijke organisaties, scholen, bedrijven, clubs en verenigingen en andere gemeenten in onze regio.

Als gemeente bevorderen we deze kansen door zorg en ondersteuning te bieden aan inwoners die hier (tijdelijk) hulp bij nodig hebben. Dit doen we bijvoorbeeld door het bieden jeugdhulp, inkomensondersteuning, hulp bij het huishouden, bescherming en huisvesting van vluchtelingen en begeleiding naar werk.

Relevante ontwikkelingen

Zorgstelsel steeds verder onder druk.

Een belangrijke landelijke uitdaging binnen het sociaal domein is de lange termijn houdbaarheid van ons zorgstelsel. Ook in onze regio staat dit door vergrijzing en ontgroening onder druk. Als we niks doen zal de werkdruk bij zorg- en hulpverleners toenemen, zullen wachtlijsten oplopen en de kosten verder stijgen. Om de zorg toegankelijk en betaalbaar te houden, is verandering noodzakelijk. Deze uitdaging vertaalt zich onder andere in een tweetal grote landelijke akkoorden; de Hervormingsagenda Jeugd en in het Integraal Zorgakkoord (IZA). In de Hervormingsagenda zijn partijen, waaronder rijk en gemeenten, samen een herziening van het jeugdhulpstelsel overeengekomen. Doel is de jeugdhulp te verbeteren en financieel gezond te maken. In het IZA zijn meer aandacht voor gezond leven, digitalisering en werkplezier voor medewerkers in de zorg belangrijke speerpunten^[1].

Verwachte hervormingen stelsel asiel en migratie.

Met ingang van 1 februari 2024 is de Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen (Spreidingswet)van kracht. Het doel van de wet is te komen tot voldoende opvangplekken en een evenwichtiger verdeling van asielzoekers over provincies en gemeenten. Het nieuwe Kabinet wil de Spreidingswet intrekken. In plaats daarvan komt er, zo is het voornemen, een tijdelijke Asielcrisiswet om de instroom en opvang van asielzoekers tegen te gaan. De verwachte herziening van het stelsel van asiel en migratie maakt het voor gemeenten lastig om beleid door te ontwikkelen en maakt de druk op de asielketen vooralsnog niet minder. De VNG doen een beroep op het Kabinet om eerst de asielketen op orde te brengen, voordat de Spreidingswet wordt ingetrokken.

Oorlog Oekraïne duurt voort.

Het eind van de oorlog in de Oekraïne is nog niet in zicht. Kijkend naar het verloop van de oorlog is de verwachting dat meer mensen zullen vluchten en Oekraïners die al in ons land verblijven niet op korte termijn kunnen terugkeren. Rijk en gemeenten moeten daarom ook nadenken over beleid voor de langere termijn. Voor gemeenten is het van belang om bij de ondersteuning en begeleiding van Oekraïners zo veel mogelijk in te zetten op het vergroten van de zelfredzaamheid in de lokale samenleving.

[1] De uitwerking van het IZA voor Middelburg en Zeeland is opgenomen in het begrotingsonderdeel Volksgezondheid en Milieu.

Beleidskader

Wetten en verdragen

De volgende wetten en verdragen vormen hierbij onze belangrijkste kaders:

• Wet maatschappelijke ondersteuning

• Participatiewet

• Jeugdwet

• Wet inburgering

• Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen (Spreidingswet)

• Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens

• Vluchtelingenverdrag

Vastgestelde gemeentelijke beleidsnota's:

• Middelburgs Model voor zorg en ondersteuning (2021)

• Beleidsplan Sociaal Domein (2022)

• Iedereen kan meedoen. Beleidskader bestaanszekerheid, meedoen naar vermogen & inburgering Middelburg (2023)

• Middelburgse Woon-, zorg-, en welzijnsvisie (2024)

• Omgevingsvisie Middelburg 2050 (2024)

Wat willen we bereiken?

Doelstellingen

1. Preventie & normaliseren

2. Kwaliteit van zorg- en dienstverlening

3. Passende zorg

4. Bijdragen aan bestaanszekerheid

5. Meedoen naar vermogen

6. Bescherming van asielzoekers en ontheemden

1. Preventie & normaliseren

Door preventief te werken bevorderen we het welzijn en welbevinden van onze inwoners en voorkomen we de ontwikkeling van (zwaardere) zorg of ondersteuningsvragen. Zorgen voor laagdrempelige informatie en advies, en bereikbare en toegankelijke zorg en ondersteuning zijn hierbij belangrijke aandachtspunten. We zoeken samen met onze inwoners naar oplossingen in of zo dicht mogelijk bij het gewone leven. We bieden ondersteuning dicht bij de leefwereld van kinderen en gezinnen; in de thuissituatie, de kinderopvang en op school.

2. Kwaliteit van zorg- en dienstverlening

Kwalitatief goede zorg- en dienstverlening komt direct ten goede aan onze inwoners. Dat betekent onder andere dat we werken met goedopgeleide medewerkers, die luisteren naar en kijken vanuit het perspectief van de inwoner. Zij worden ondersteund door de juiste werkprocessen in organisaties waarin voldoende ruimte is voor leren en verbeteren. Dat geldt voor de zorg- dienstverlening die direct onder gemeentelijke aansturing valt, als ook voor zorg- en dienstverlening die we subsidiëren of inkopen. Integraliteit en vergaande samenwerking tussen en binnen organisaties in het sociaal domein zijn belangrijke voorwaarden om de kwaliteit te kunnen bieden.

3. Passende zorg

Iedere Middelburger moet kunnen rekenen op passende zorg. Onder passend verstaan we kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar. Veiligheid voor onze (jeugdige) inwoners heeft hierbij een hoge prioriteit. De zorg die we bieden is waardegedreven. Dat wil zeggen dat de zorg in samenspraak met de inwoner wordt ingevuld, en uitgaat van positieve gezondheid.

4. Bijdragen aan bestaanszekerheid

Bestaanszekerheid is niet alleen de zekerheid van voldoende en voorspelbaar inkomen. Ook zekerheid om betaalbaar te wonen, toegang tot betaalbare zorg en het vrij zijn van schulden zijn noodzakelijke voorwaarden om de rust en ruimte te vinden die nodig is om je als mens te ontwikkelen en mee te doen in de samenleving. We willen ons de komende jaren inspannen om financiële de bestaanszekerheid van onze inwoners te versterken. Een belangrijk doel hierbij is het creëren van gelijke kansen voor kinderen in gezinnen met een minimum inkomen. Het beleidskader "Bestaanszekerheid, Meedoen en Inburgering" is daar de leidraad voor.

5. Meedoen naar vermogen

We willen dat inwoners zich kunnen ontplooien en naar vermogen kunnen meedoen aan de samenleving. Iedereen verdient de kans om betekenisvol werk te doen. Of dat nu gaat om werk op de reguliere arbeidsmarkt, beschut werk, dagbesteding of vrijwilligerswerk. Als gemeente hebben we een taak om inwoners voor wie dat (tijdelijk) niet vanzelf gaat goede ondersteuning, begeleiding en scholingsmogelijkheden te bieden. Extra aandacht gaat hierbij uit naar de statushouders en (gezins)-migranten.

6. Bescherming van asielzoekers en ontheemden

Mensen op de vlucht voor oorlog of vervolging vanwege afkomst godsdienst, nationaliteit, seksuele voorkeur of politieke overtuiging verdienen onze bescherming. De gemeente Middelburg vangt al tientallen jaren mensen op die in Nederland een veilig onderkomen zoeken. Hier blijven we ons voor inspannen. Dit geldt zowel voor asielzoekers als voor Oekraïense ontheemden.

Wat gaan we daar voor doen?

Doelstelling 1: Preventie & Normaliseren

1. We ontwikkelen een beleidskader jeugd.

Middelburgse kinderen moeten gezond, veilig en kansrijk kunnen opgroeien. Kinderen zijn daarbij in de eerste plaats gebaat bij een stabiel en stimulerend opgroeiklimaat in hun directe leefomgeving: het gezin, de school, de buurt, hun familie- en vriendenkring. Gelukkig is dit voor veel kinderen en jongeren in onze gemeente het geval. Toch zien we dat in Middelburg, net als in de rest van Nederland, het beroep op geïndiceerde jeugdzorg blijft stijgen. Om er voor te zorgen dat kinderen zo veel als mogelijk kunnen opgroeien in de thuissituatie én jeugdzorg beschikbaar is en blijft voor jongeren die dit het hardst nodig hebben, werken we aan het normaliseren van de hulp aan jeugdigen en hun ouders. Onze visie en beleid leggen we vast in een nieuw beleidskader jeugd.

2. We continueren de versterking van laagdrempelige voorzieningen in de wijk.

In ons subsidieregelgeving maakten we in 2023 en 2024 al meer ruimte voor laagdrempelige (inloop)voorzieningen in Middelburgse wijken. Wij willen deze beweging verder kracht bij zetten en stellen daarom in deze begroting voor om hier extra financiële ruimte voor te maken. Daarnaast kijken we naar de mogelijkheden om de voorliggende voorzieningen nog laagdrempeliger in te richten en beter onder de aandacht te brengen bij onze inwoners.

3. We continueren onze inzet om de verschuiving van zwaardere en individuele zorg, naar lichtere en collectieve vormen van zorg en ondersteuning mogelijk te maken.

Zowel voor de zorg en ondersteuning aan volwassenen als aan die gericht op jeugdigen en gezinnen, blijven we streven naar lichtere en meer collectieve vormen van zorg en ondersteuning. Dat doen we onder meer via ons subsidiebeleid, in de gesprekken en inkooptrajecten met zorgaanbieders en in de doorontwikkeling van het Sociaal Team Middelburg.

4. Het sociaal team voert haar diensten uit conform het dienstverleningsconcept.

Bij het sociaal team kunnen inwoners terecht met hun brede ondersteuningsvragen (Wmo, Jeugdwet, Participatiewet, Wet gemeentelijke schuldhulpverlening). Het sociaal team biedt informatie en advies en voert hulp en ondersteuning uit en/of leidt inwoners toe naar de juiste vorm van hulp. In 2023 hebben Welzijn Middelburg en Maatschappelijk Werk Walcheren (nu: Vizita) een uitwerking gemaakt van de dienstverlening zoals zij die beoogden te gaan implementeren. Dit document heet het Dienstverleningsconcept en is door de organisaties vanwege de nauwe verwevenheid met de gemeentelijke doelstellingen in het Middelburgs model, destijds aangeboden aan het College ter instemming. De organisaties hebben tijd, energie en middelen geïnvesteerd in het realiseren van een gezamenlijke nieuwe organisatie, het herinrichten van haar interne bedrijfsvoering en werkprocessen en het ontwikkelen van haar dienstverlening. In 2025 ligt de focus op het verder optimaliseren van de dienstverlening door het sociaal team.

5. We ontwikkelen een ontwerp voor het sterke lokale team jeugd.

De Hervormingsagenda Jeugd heeft 2 hoofddoelen, te weten betere en tijdige zorg en ondersteuning; en een financieel houdbaar stelsel. Om dit te bereiken, is overeengekomen dat gemeenten sterke lokale teams (SLT’s) jeugd inrichten. In deze SLT’s moeten functies vervuld worden die in de Middelburgse situatie deels belegd zijn bij de afdeling TIM, deels bij het Sociaal Team Middelburg en deels nog nader uitgewerkt moeten worden. Om het proces voor de totstandkoming van een SLT voor Middelburg te ondersteunen, ontwikkelen we als eerste stap een ontwerp voor het toekomstig SLT Middelburg. 

Doelstelling 2: Kwaliteit van zorg- en dienstverlening

1. We continueren onze inzet op het versterken van de samenwerking tussen de afdeling Toegang in Middelburg (TIM) en het Sociaal Team Middelburg.

Het sociaal team moet gaandeweg steeds meer de plek zijn waar inwoners terecht kunnen voor al hun vragen over het sociaal domein (of dat nu geïndiceerde of niet geïndiceerde hulp betreft). Een sterke samenwerking tussen de afdeling TIM en het sociaal team is hiervoor essentieel. Samen werken het Sociaal Team Middelburg en de afdeling TIM aan een goede bereikbaarheid, toegankelijkheid en integraliteit van de ondersteuning en zorg, waarvoor we als gemeente verantwoordelijk voor zijn. In deze periode werken we onder andere aan het ontwikkelen van gezamenlijke werkprocessen en het vastleggen van de benodigde samenwerkingsafspraken.

2. We werken aan het versterken van de integraliteit tussen de Wmo en de Participatiewet.

We willen (mede) mogelijk maken dat inwoners met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt kansen krijgen om economisch en maatschappelijk te participeren. Zelfs in periodes van langdurige hoogconjunctuur is het verwerven van een betaalde baan op de reguliere arbeidsmarkt voor sommige mensen niet of zeer moeilijk haalbaar. Kwetsbare inwoners die te maken hebben met de Participatiewet, hebben ook vaak ondersteuning begeleiding nodig op andere levensterreinen, die vaak raken aan onze lokale verantwoordelijkheid voor de Wmo. Samen met onder andere Orionis en de afdeling TIM onderzoeken welke aanpak ons helpt om integraler te kunnen werken. In 2024 startten we met het opzetten van een kleinschalige pilot, waarin we aan de hand van casuïstiek verkennen hoe de afdeling TIM en Orionis hun werkprocessen zo op elkaar kunnen afstemmen dat we integrale hulpverlening voor inwoners gemakkelijker mogelijk maken. In 2025 continueren en evalueren we deze pilot. Ook de gesprekken over de mogelijkheid van het invoeren van basisbanen continueren we.

3. We ontwikkelen een uitvoeringsagenda wonen-zorg- welzijn.

We ontwikkelen een uitvoeringsagenda voor onze van de woon-, zorg-, en welzijnsvisie. Hiermee geven we planmatig vorm aan passende zorg en ondersteuning voor 3 aandachtsgroepen, te weten: ouderen, inwoners die uitstromen uit beschermd wonen en maatschappelijke opvang; inwoners die uitstromen uit de geïndiceerde jeugdhulp. Hiervoor maken we samenwerkingsafspraken tussen zorgpartijen, woningcorporaties en de gemeente.

4. We verbeteren onze communicatie naar buiten toe, met aandacht voor laaggeletterdheid en eenvoudig taalgebruik.

De communicatie naar onze inwoners moet begrijpbaar zijn. In 2025 zijn brieven vanuit onze toegang daarom allemaal op B1 niveau. In 2025 besteden we verder aandacht aan het taalgebruik op het inwonerportaal van de afdeling TIM en de gemeentelijke website. Hierboven is vermeld dat in 2025 verder ingezet wordt op de samenwerking tussen de afdeling TIM en het sociaal team. Waar op gebied van bereikbaarheid en toegankelijkheid door afdeling TIM en het sociaal team wordt doorontwikkeld, zal ook oog zijn voor begrijpelijke communicatie hierover aan inwoners.

5. We werken stapsgewijs aan het versterken van onze informatiepositie in het sociaal domein.

Om goed te kunnen sturen op en rapporteren over het sociaal domein, is een sterke informatiepositie van randvoorwaardelijk. We bouwen daarom voort op het eerder ontwikkelde monitoring- en evaluatieontwerp voor het Middelburgs Model voor zorg en ondersteuning en de rapportage sociaal domein. In de komende periode blijft er aandacht nodig voor de kwaliteit en het adequaat registreren van de benodigde data. Het in 2024 door het sociaal team in gebruik genomen registratiesysteem Regicare, het cliëntvolgsysteem ZorgNed van de afdeling TIM en het dashboard voor de Jeugdzorg van de Zeeuwse Inkooporganisatie Jeugd, zijn belangrijke bronnen hiervoor. We onderzoeken de mogelijkheden om stapsgewijs te komen tot één dashboard sociaal domein voor onze gemeente. In 2025 verwachten we als eerste onderdeel hierin een dashboard voor de afdeling TIM gereed te hebben.   

Doelstelling 3: Passende zorg

1. We besteden de nieuwe contracten Jeugdhulp aan.

In 2024 zijn we gestart met het treffen van de voorbereidingen voor het sluiten van nieuwe Zeeuwse jeugdhulpcontracten. Hier gaan we in 2025 mee door. De nieuwe contracten moeten per 1 januari 2026 ingaan. Dit doen we met alle 13 Zeeuwse gemeenten samen.

2. We ontwikkelen een nieuwe Verordening Jeugdhulp.

Op grond van de Jeugdwet is de gemeenteraad verplicht een verordening vast te stellen. Deze regelt onder andere de rechten en plichten die jeugdigen en ouders hebben. Ondermeer als gevolg van de nieuwe contracten Jeugdhulp is een aanpassing van de huidige verordening vereist.

3. We besteden de nieuwe contracten Beschermd Wonen aan.

In 2025 treffen we de voorbereidingen voor het sluiten van een nieuw Zeeuws contract voor beschermd wonen, die per 1 januari 2026 ingaan. Dit doen we met alle 13 Zeeuwse gemeenten samen. Hierin verwerken we de effecten van het Realisatieplan voor de opbouw, afbouw en spreiding van voorzieningen in Zeeland en de evaluatie van de Regiovisie beschermd wonen en opvang 2022-2025.

4. We besteden een nieuwe contract woningaanpassing Wmo aan.

Om te zorgen voor kwaliteit en een eenduidig tarief, besteden we begin 2025 een nieuw contract woningaanpassingen Wmo aan. Dit doen we samen met de andere Walcherse gemeenten.

5. We werken aan het beheersen van de steeds maar stijgende vraag en kosten naar Jeugdhulp.

We zien dat de kosten voor geïndiceerde Jeugdhulp nog steeds hard toenemen. Daarom zijn we in 2024 zijn we gestart met het onderzoeken van deze kostenstijgingen enerzijds en het inventariseren van initiatieven die een bijdrage kunnen leveren aan het beheersbaar houden van de kosten. Dit proces zetten wij ook in 2025 voort.

Doelstelling 4: Bijdragen aan bestaanszekerheid

1. We ontwikkelen een sluitende aanpak hulp bij schulden.

Hulp bij schulden kent een aantal fasen, namelijk preventie, vroegsignalering, wettelijke schuldhulpverlening en nazorg. Samen met Orionis, Vizita, de organisaties voor vrijwillige schuldhulp en de gemeenten Vlissingen en Veere starten we met de ontwikkeling van een sluitende aanpak op alle vier de fasen.

2. We houden vast aan een ruimhartig minimabeleid en onderzoeken waar we dit effectief kunnen versterken.

De bestaanszekerheid van onze inwoners is in belangrijke mate afhankelijk van het Rijk en sociale partners. Als gemeente hebben we wel een rol als vangnet voor inwoners met een laag inkomen. Voor hen zetten we via ons gemeentelijk minimabeleid diverse (inkomens)ondersteunende maatregelen in. Denk aan bijzondere bijstand en kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. We houden vast aan een ruimhartig minimabeleid en onderzoeken waar we dit verder kunnen versterken. Daarvoor kijken we onder andere naar de in 2024 opgeleverde uitkomsten van een onderzoek naar het bereik van onze regelingen en naar de evaluatie van de pilot openbaar vervoer. Zo nodig kan dit in 2025 tot bijsturing van de geldende regelingen leiden. 

3. We zetten de samenwerking met het Jeugdeducatiefonds voort.

Ook in 2025 loopt de samenwerking met het Jeugdeducatiefonds door. Er zijn inmiddels 6 scholen, inclusief een school voor speciaal basisonderwijs die hiervoor in aanmerking komen. Dit fonds biedt financiering voor zaken als leermaterialen, extra begeleiding of zorg, geld voor een educatieve excursie of een bed of bureau voor thuis. Hierdoor vergroten we de ontwikkelingskansen van kinderen die opgroeien in armoede.

Doelstelling 5: Meedoen naar vermogen

1. We optimaliseren de governance bij de GR Orionis Walcheren.

In 2024 hebben we de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Orionis Walcheren aangepast aan de wettelijke vereisten. Tegelijkertijd hebben we de GR geëvalueerd. Hieruit kwam een aantal aanbevelingen met betrekking tot de governance naar voren. We ontwikkelen op basis hiervan voorstellen en implementeren deze.

2. We werken aan de ontwikkeling van een brede SROI-aanpak.

We willen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen te geven op werk en ontwikkeling. Daarvoor willen we vanuit onze rol als inkoper en opdrachtgever onze eisen op het gebied van SROI aanscherpen. Dit doen we door te werken aan nader gespecificeerde aanbestedingsregels op regionaal niveau (Walchers of Zeeuws). Vanuit onze rol als werkgever geven we het goede voorbeeld door te werken aan inclusief werkgeverschap. Dat doen we door in onze eigen organisatie mensen vanuit een bijstandssituatie aan te nemen of SW medewerkers een plek te geven in onze organisatie. Wij voeren het in 2024 opgestelde actieplan SROI uit.

3. We stellen een transformatieplan voor een toekomstbestendig Werkleerbedrijf op.

Het aantal mensen in de WSW neemt af en de nieuwe doelgroep vanuit de Participatiewet stijgt. Van het rijk ontvangen we extra geld voor het opzetten van een duurzame infrastructuur voor het werkleerbedrijf bij Orionis Walcheren. Hiervoor stellen we samen met Orionis en gemeenten Veere en Vlissingen een transformatieplan op.

4. We evalueren en continueren de uitvoering van de Wet inburgering.

Op 1 januari 2022 werd de Wet Inburgering 2021 van kracht. Het doel van de wet is om inburgeringsplichtigen zo snel mogelijk te laten meedoen in de Nederlandse samenleving, het liefst met betaald werk. De wet richt zich op twee doelgroepen inburgeraars: statushouders en gezins- en overige migranten. Waar onder de oude wet inburgeraars zelf verantwoordelijk waren voor het regelen en financieren van het inburgeringstraject, heeft de gemeente nu de regie op de inburgering. Voor de statushouders is de gemeente bovendien verantwoordelijk voor de inkoop van inburgeringstrajecten. Deze richten zich op het leren van de taal, de normen en waarden van de maatschappij en het opbouwen van een duurzame levensinvulling. Het begeleiden van asielzoekers en statushouders naar vrijwillig en betaald werk wordt hierin meegenomen. In de loop van 2025 evalueren we de effectiviteit, duurzaamheid en doelmatigheid van de ingezette extra dienstverlening, en deze indien nodig aanpassen.

5. We geven uitvoering aan de motie Vluchtelingen aan het werk.

De raad heeft in 2024 een motie aangenomen om menskracht vrij te maken om asielzoekers, statushouders en Oekraïense ontheemden te begeleiden naar werk. Tegelijkertijd heeft ook de rijksoverheid hier geld voor beschikbaar gesteld. Samen met de andere Zeeuwse gemeenten en Orionis bepalen we de wijze van uitvoering.

6. We onderzoeken de kansen van het ontwikkelen van lokaal mensenrechtenbeleid.

Onze gemeente heeft mensenrechten hoog in het vaandel staan. We voeren al jaren diverse activiteiten uit en profileren ons als “mensenrechtenstad”. We onderzoeken of we deze activiteiten in kunnen bedden in beleid, zodat we aan het begrip “mensenrechtenstad” structureel uitvoering kunnen geven.

Doelstelling 6: Bescherming van asielzoekers en Oekraïense ontheemden

1. We continueren de ontwikkeling van Cleene Hooge als locatie voor een nieuw AZC.

De ontwikkeling van het AZC Cleene Hooge is een samenwerking tussen gemeente en COA. In 2025 zal de gemeente de participatie op onderdelen evalueren en/of afronden, zal het voorlopig ontwerp van het COA worden getoetst aan het stedenbouwkundig plan en het Beeldkwaliteitsplan en zal de aanbesteding van de aannemer voor het bouwrijp maken van de grond worden opgestart.

2. We geven uitwerking aan het in 2024 te nemen raadsbesluit aangaande de duur van openstelling AZC Swerf-Rust.

Als in 2024 wordt/is besloten het AZC Swerf-Rust open te houden tot de opening van het nieuwe AZC moeten in 2025 een aantal stappen worden gezet, waaronder het afsluiten van een nieuwe bestuursovereenkomst tussen COA en gemeente en het opstarten van de voorbereidingen van locatie Swerf-Rust als woonlocatie. Als daartoe niet wordt besloten, moet worden toegewerkt naar een sluiting van het AZC-Swerf-Rust per 25 juni 2025.

3. We continueren de opvang van Oekraïense ontheemden en zetten daarbij meer in op zelfredzaamheid.

Het eind van de oorlog in de Oekraïne is nog niet in zicht. Het recht op bescherming is verlengd tot 4 maart 2026 (EU Richtlijn tijdelijke bescherming). Het is onduidelijk of en hoe opvang en bescherming daarna worden geregeld als de oorlog nog niet ten einde is. Omdat sommige Oekraïners al 2 jaar in Middelburg wonen en onduidelijk is hoelang dit nog voortduurt, zetten we meer en meer in op zelfredzaamheid. Vanaf 1 juli 2024 betalen volwassen Oekraïnse vluchtelingen een eigen bijdrage als zij gebruik maken van gemeentelijke opvang. In 2025 leidt dat in ieder geval tot het innen van een eigen bijdrage voor Oekraïners die een bepaald niveau van inkomsten uit arbeid hebben. Ook kijken we welke andere maatregelen we kunnen nemen om de zelfredzaamheid te bevorderen.

Invulling van financiële ruimte kadernota 2025-2028

1. ¹ Voor een toelichting op de mutaties 2024 - 2027 zie begroting 2024 en meerjarenraming 2025-2027.

1. Ontwikkelkosten Sociaal Team Middelburg (bedrijfsvoering Vizita)

Met ingang van subsidieert de gemeente Vizita (voorheen Welzijn Middelburg en Maatschappelijk Werk Walcheren) voor onder andere de uitvoering van het Sociaal Team Middelbrug. In 2024 is incidenteel extra budget € 485.076,00 beschikbaar gesteld aan Vizita voor extra personeelskosten ten behoeve van het verbeteren van interne bedrijfsvoering en bijbehorende processen en ten behoeve van de doorontwikkeling van de kwaliteit van dienstverlening. Tijdens het kadernotaproces voor de begroting 2025 e.v. is aangegeven dat er ten minste voor 2025 incidenteel eenzelfde bedrag hiervoor nodig is en mogelijkerwijs structureel. Voor dit moment is in de begroting een incidenteel bedrag opgenomen voor 2025. Bij de Kadernota 2026 - 2029 moet duidelijk zijn of hiervoor structureel extra financiering nodig is.

2. Integraal voorportaal Sociaal Team Middelburg (CAO-effecten Vizita)

Naast het extra budget voor de investeringen in bedrijfsvoering, zijn de totale personeelskosten van Vizita gestegen vanwege ontwikkelingen in de cao Sociaal Werk. Dit is het effect van stijging van de personeelskosten (tgv cao ontwikkelingen) ten opzichte van de structurele dekking die is opgenomen in de begroting. Bij de begroting 2024 is voor de raming van de subsidies aan Welzijn Middelburg en MWW 2024 uitgegaan van de hoogte van deze subsidies in 2023 plus de vastgestelde inflatiecorrectie van 3,30% voor 2024. Het gevraagde budget is bedoeld ter compensatie van de gestegen loonkosten.

3. Licentiekosten communityplatform Middelburg Ontmoet

Middelburg Ontmoet is een online community platform voor én door inwoners van de gemeente Middelburg. Inwoners kunnen zelf nieuwsberichten plaatsen. Maar ook meedoen en meedenken met projecten van de gemeente. Inwoners kunnen hulp vragen of aanbieden. In de kalender zijn activiteiten in de wijken en dorpen te vinden. Daarnaast bevat de website een sociale kaart. Gezien de resultaten van dit platform worden de kosten met deze aanvraag structureel binnen de begroting geborgd.

4. Zeeuwse overleggen Sociaal Domein

Door de groeiende Zeeuwse samenwerking op het sociaal domein ontstaan er steeds meer overlegmomenten. Binnen onze huidige formatie is het niet mogelijk om te voldoen aan de verwachtingen binnen het Zeeuwse. Daarom wordt er 1 of enkele ambtenaren ingehuurd die namens Middelburg deelnemen aan de verschillende Zeeuwse kerngroepen, regiegroepen of proeftuinen in het sociaal domein (Jeugd en Wmo).

5. Subsidie algemene voorzieningen Wmo

In het beleidskader Middelburgs Model is vastgelegd dat we algemene voorzieningen stimuleren. Deze opdracht is vertaald in de Subsidieregeling algemene voorzieningen Sociaal Domein Middelburg 2024- 2026. Deze is op 1 januari 2023 in werking getreden. Voor de jaren 2023 en 2024 hebben we binnen de begroting financiële ruimte gecreëerd om nieuwe algemene voorzieningen (met name inloopvoorzieningen) te stimuleren. Er zijn meerdere aanvragen voor nieuwe voorzieningen gehonoreerd en het subsidieplafond is inmiddels bereikt. Om de realisatie van de algemene voorzieningen vanaf 2025 verder te stimuleren is € 231.950 per jaar nodig. Het college heeft op 27 juni 2023 de subsidieplafonds voor jaarlijkse subsidie over de periode 2025 vastgesteld onder voorbehoud dat de raad bij de beraadslagingen inzake de Kadernota 2025 – 2028 besluit een extra bedrag van € 231.950 per jaar beschikbaar te stellen.

6. Budgetverlaging Wmo

Budgetten worden naar beneden bijgesteld. We zien als gevolg van het actieplan dat de budgetten voor Wmo lager liggen dan een paar jaar geleden, dit heeft een structureel effect. We stellen daarom voor om de budgetten structureel vanaf 2025 aan te passen. Voor huishoudelijke hulp (HH), huishoudelijke zorg (HZ) en begeleiding (BG) betreft het een aanpassing naar beneden (lager budget). Voor Dagbesteding betreft het een aanpassing naar boven (hoger budget). In totaal gaat het om een vrijval van € 1.202.000.

7. Jeugdzorg

De nieuwe prognose 2025 die Inkooporganisatie Jeugdhulp Zeeland (IJZ) heeft afgegeven was € 23,8 miljoen, wat € 2,2 miljoen hoger is dan de eerder vastgestelde meerjarenraming van november 2023. Bij de berekening van deze nieuwe prognose was de Overheidsbijdrage in de Arbeidskostenontwikkeling (OVAindex) nog niet definitief. Inmiddels heeft IJZ ons geadviseerd over de definitieve OVA-index 2024. Deze wijkt maar 0,3% af van hetgeen in de raming van IJZ rekening was gehouden. IJZ heeft gemeenten geadviseerd deze 0,3% als risico op te nemen in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing. De afwijking van 0,3% (€ 100.000) zijn in de kadernota financieel vertaald. Op basis van deze ontwikkeling zijn extra zorgkosten Jeugd opgenomen voor een bedrag van 2,3 miljoen.

8. Taakstelling zorgkosten Jeugd

Om de zorgkosten Jeugd te beteugelen moet regionaal en lokaal invulling gegeven worden aan de Hervormingsagenda Jeugd. Bij de begroting 2023 heeft het college aangegeven het actieplan sociaal domein als afgerond te beschouwen en de resterende taakstelling Jeugdzorg te laten vervallen. De Hervormingsagenda en de oplopende jeugdhulpkosten zorgen ervoor dat hierop actie gewenst is. De plannen van de Hervormingsagenda kennen een doorloop tot en met 2028. Gedurende de uitvoering van de Hervormingsagenda zijn evaluatiemomenten gepland. Deze tussentijdse momenten kunnen worden gebruikt om knelpunten en de (on)mogelijkheden in een vroegtijdig stadium terug te koppelen richting het Rijk. Voor de nabije toekomst lijkt een ombuiging op de kosten niet reëel. Enerzijds omdat maatregelen binnen de toegang verder uitgevoerd moeten worden en de effecten hiervan zich pas later manifesteren, anderzijds omdat maatregelen uit de Hervormingsagenda gezamenlijk op Zeeuws niveau opgepakt worden. Het college stelt voor om een taakstelling in de begroting op te nemen. Deze loopt op van € 500.000 (2026), € 750.000 (2027) en € 1.000.000 (2028 en verder).

9. Formatie casusregisseur

De huidige capaciteit is onvoldoende voor het aantal en de zwaarte van de casuïstiek, wat ten koste gaat van de kwaliteit. In plaats van inhuren op deze taak meer casusregisseurs vast in dienst, zodat er een stabiel team opgezet kan worden met eenduidige werkwijze.

10. Formatie adviseur onveilige casuïstiek

Er is formatie benodigd ten behoeve van expertise, advies en ondersteuning in situaties waar onveiligheid speelt voor consulenten en casusregisseurs. Op dit moment zijn deze taken gecombineerd met de functie van procesregisseur, wat ten koste gaat van beide taken en dus van de dienstverlening.

11. Formatie procesregisseur

Er is meer behoefte aan procesregie door toenemende complexiteit van het werkveld en momenteel kwetsbaar ingericht. Huidige capaciteit is onvoldoende om invulling te geven aan toekomstige wijzigingen in wetgeving (bijv. Wvggz).

Beleidsindicatoren

Wat mag het kosten?